رفتار سازماني مثبت‌گرا.چگونه با مثبت اندیشی سازمان را ارتقا دهیم؟

مانا رضایی. کارشناس ارشد مشاوره شغلی

روان‌شناسی مثبت، پدیده‌های روان‌شناختی را در سطح‌های مختلف مدنظر قرار می‌دهند و از مطالعه تجربیات انتزاعی مثبت، مانند شادی، سعادت و خوش‌بینی گرفته تا مطالعه  ویژگی‌های شخصیتی مثبت، مانند شجاعت و حکمت و مطالعه نهادهای مثبت مانند ساختارهای اجتماعی که می‌توانند مدنیت و شهروندی مسئولانه را پرورش دهند.

برخلاف هیجان‌های منفی که باور مردم درباره عملکردهای مختلف را محدود می‌کند، مانند جنگ یا گریز، هیجان‌های مثبت ذهنیت مردم را بیشتر باز نگه می‌دارند و آن‌ها را تشویق می‌کنند تا از اندیشه یا عمل، مرزهای جدیدی را به وجود بیاورند. یکی از پیام‌های عالی ذهن‌های وسعت یافته بالا بردن توانایی‌های انسان است. هنگامی‌که انسان‌ها اعمال و قواعد جدیدی را کشف می‌کنند و آن‌ها را یاد می‌گیرند، برای خود، توانایی‌های فیزیکی، عقلی، اجتماعی و روان‌شناختی فراهم می‌آورند. این واقعیت جدید، نظریه توسعه و ساخت هیجان‌های مثبت نامیده می‌شود.

مطالعات تجربی این نظریه را تائید می‌کند و نشان می‌دهند که هیجان‌های مثبت، با تأثیر بر روی تفکر وسعت یافته، رشد ویژگی‌های شخصیتی مثبت مانند، مقاومت و انعطاف‌پذیری و خوش‌بینی را موجب می‌شوند. روان‌شناسی مثبت این پیام را می‌دهد که هیجان‌های مثبت ارزش پرورش یافتن را دارند اما نه‌تنها به‌صورت یک هدف نهایی، بلکه به‌صورت روشی برای رسیدن به رشد و شکوفایی روان‌شناختی.

رفتار سازماني مثبت‌گرا ريشه در نهضت روانشناسي مثبت‌گرا داشته و در ابتدا به‌عنوان مطالعه و كاربرد مثبت‌گرايي در توانمندي‌هاي منابع انساني و ظرفیت‌های روان‌شناسي كه مي‌توانند براي بهبود عملكرد در محيط كار امروز، اندازه‌گيري شوند، توسعه‌یافته و مديريت شوند تعریف‌شده بود. رفتار سازماني مثبت‌گرا همانند روان‌شناسي مثبت‌گرا، ادعا نمي‌کند که به دستاورد جديدي در ارتباط با مثبت‌گرايي رسيده است، بلکه بر نياز به تمرکز بيشتر بر نظریه‌پردازی، پژوهش و کاربرد مؤثر حالات، صفات و رفتارهاي مثبت کارکنان در محيط کار اشاره دارد.

درواقع هدف اصلي رفتار سازماني مثبت‌گرا توجه بيشتر به توانمندي‌ها و قوت‌هاي نيروي انساني و تقويت کردن آن‌هاست تا توجه به نقاط ضعف و بی‌کفایتی‌های آن‌ها و درنتیجه تلاش براي رفع اين ضعف‌ها. ظرفيت‌هاي شناخته‌شده اصلي رفتار سازماني مثبت‌گرا که تاکنون ثابت‌شده تا حد زيادي ملاک‌هاي رفتار سازماني مثبت‌گرا را برآورده مي‌کنند عبارت‌اند از خودکارآمدي/ اعتمادبه‌نفس، اميدواري، خوش‌بيني و انعطاف‌پذیری. با اجتناب کردن از اشتغال ذهني مداوم به ضعف‌ها و سوء عملکردهاي افراد توسط رهبران و همکارانشان مي‌توان به قوت‌ها و کیفیت‌های مطلوب آن‌ها توجه کرد و اعتمادبه‌نفس، خوش‌بینی، اميدواري و اعتمادبه‌نفس را در کارکنان افزايش داد و بدین‌وسیله عملکرد فردي و سازماني را بهبود بخشيد.