ژاکوب مورنو(1974-1889)
ژاکوب لوی مورنو روانشناس قرن 20 ام بود که فن درمانی سایکودرام را پایه‌گذاری کرد.
زندگی حرفه‌ای
ژاکوب مورنو در 18 می 1889 در رومانی به دنیا آمد. چندین سال بعد، خانواده او به وین نقل‌مکان کردند. او در دانشگاه وین داروسازی خواند و در سال 1917 از این دانشگاه مدرک گرفت. او بین سال‌های 1918 تا 1925 در نزدیکی وین، مشغول حرفه روان‌درمانی شد و در همین زمان یکی از کسانی بود که با نظریه فروید مخالفت می‌کرد. مورنو از روش‌های زیادی برای درمان استفاده می‌کرد که معروف‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: سایکودرام، جامعه سنجی، روانکاوی اجتماعی و گروه‌درمانی
در سال 1925 مورنو به نیویورک نقل‌مکان کرد و در آنجا به‌عنوان یک روان‌پزشک و روانکاو مشغول به کار شد و زمینه تخصصی او سایکودرام بود. او گروه‌درمانی را به مدارس و زندان‌ها معرفی کرد و در آن مکان‌ها گروه‌های درمانی تشکیل داده و به پژوهش مشغول شد. سپس نتایج این پژوهش‌ها را در کتابی با عنوان «چه کسی باید زنده بماند؟ پیدایش جامعه سنجی، گروه‌درمانی و سوسیودرام» در سال 1934 منتشر کرد. بعدازاین کتاب و بین سال‌های 1936 تا 1968، او در انستیتو مورنو به‌عنوان پزشک مسئول، مشغول به فعالیت بود.
مورنو پایه‌گذار مجلات زیادی ازجمله ایمپروتو، جامعه سنجی، گروه‌درمانی و ژورنال بین‌المللی جامعه سنجی و روانکاوی اجتماعی بود. او استاد راهنما رشته جامعه‌شناسی در دانشگاه نیویورک بین سال‌های 1952 تا 1966 و استاد مهمان بسیاری از دانشگاه‌های دیگر ازجمله مدرسه تحقیقات اجتماعی بین سال‌های 1937 تا 1938 و دانشگاه کلمبیا بین سال‌های 1940-1939 بود. علاوه بر این مورنو پایه‌گذار تئاتر بداهه در تالار کارنیه و انستیتو تئاتر روان‌شناختی در بیکن بود. مورنو مسئول مستقیم معرفی گروه‌درمانی به‌عنوان یک روش پایا و معتبر برای درمان در APA بود.
سهم و اثربخشی در روانشناسی
مورنو زمانی که در حال تحصیل بود، شروع به پرورش دادن نظریه درمانی خود کرد که کاملاً از نظریه فروید که در آن زمان معروف بود، تفاوت داشت. به‌جای تمرکز کردن روی گذشته مراجع، مورنو تمرکز روی حال و آینده درمان‌جو از طریق بررسی روابط درون فردی را ترجیح می‌داد.
علاقه شخصی مورنو به تئاتر، باعث شد تکنیک سایکودراما را پایه‌گذاری کند. یک جلسه سایکودراما در مرحله اول روی بازیگر اصلی تمرکز دارد. تکنیک‌هایی مانند کپی‌برداری از رفتار بازیگر اول (تکنیک آینه) و بازی نقش معکوس به شرکت‌کنندگان کمک می‌کند تا رفتار و احساسات شخصی خود را بیشتر و بهتر درک کنند و همزمان قادر به درک افکار و احساسات دیگران نیز باشند. این روزها هنوز مراکز درمانی سایکودرام در برخی نقاط آمریکا وجود دارند و رویکردهای مورداستفاده هنوز در گروه‌درمانی مورداستفاده و محبوب می‌باشند.
در طول جلسات سایکودراما شرکت‌کنندگان احساسات خود را با واکنش نسبت به دیگران نشان می‌دهند. مورنو روی خودجوش بودن و بازخورد دادن در جلسات سایکودراما تأکید داشت. مورنو باور داشت خلاقیت و رفتارهای خودجوش و درونی باعث می‌شود افراد به سمت جلو حرکت کنند. مورنو بیان می‌داشت علاقه دوطرفه در گروه عنصر کلیدی بهبود بوده و اعتماد به اعضای گروه، نقش اصلی را در انتقال درمان به دنیای واقعی ایفا می‌کند. مورنو اعتقاد داشت جامعه‌ای که در آن خلاقیت و خودجوشی درونی پذیرفته شود ممکن است و ارزش هدف‌گذاری و تلاش کردن به‌سوی این هدف را دارد.
مورنو رشته‌های جامعه سنجی و روانکاوی اجتماعی را ابداع کرد. او از اصطلاح روانکاوی اجتماعی برای اشاره به روابط اجتماعی سالم استفاده می‌کرد و جامعه سنجی اشاره به مطالعه علمی روابط بین فردی در اجتماع دارد. در رشته جامعه‌شناسی، مورنو به تحلیل شبکه‌های اجتماعی کمک کرد. SNA[1] روند ارزیابی نقش فرد در گروه توسط نقشه ارتباطات و شبکه اجتماعی او است.
References
- Amar, Nadine. (2005). Jacob L. Moreno. International Dictionary of Psychoanalysis. Retrieved from http://www.gale.cengage.com/InContext/bio.htm
- Marineau, R. F. (2007). The birth and development of sociometry: The work and legacy of jacob moreno (1889-1974). Social Psychology Quarterly, 70(4), 322-325. Retrieved from http://search.proquest.com/docview/212706756?accountid=1229
- Moreno, Jacob L. (n.d.). American National Biography Onlin Retrieved from http://www.anb.org/articles/12/12-02119-print.html
[1] social network analysis
