معرفی آزمون CBCL
فائزه جانمحمدی-کارشناس ارشد روانشناسی کودکان استثنایی
آزمون‌های روان‌شناختی ابزارهایی هستند که به‌منظور بررسی دقیق توانمندی‌ها، استعدادها، شخصیت، حافظه، توانایی یادگیری، قدرت استدلال و استنباط، سبک زندگی، نقاط قوت و ضعف‌های احتمالی افراد در زندگی، مورداستفاده قرار می‌گیرند. آزمون‌های روان‌شناختی می‌توانند به‌عنوان ابزارهایی معتبر در کنار مصاحبه‌های تشخیصی و بالینی در امر تشخیص و برنامه‌ریزی‌های آموزشی به شکل مؤثری مورداستفاده قرارگرفته و در راستای خودشکوفایی فردی و جمعی بسیار مفید باشند.
سیستم ارزیابی رفتاری ASEBA، یک آزمون استاندارد بین‌المللی بوده که باهدف بررسی ابعاد رفتاری گروه‌های سنی مختلف از ۱/۵ تا ۸۰ سال، نظیر شایستگی‌ها، رفتارهای انطباقی و مشکلات رفتاری مورداستفاده قرار می‌گیرد. این آزمون، یک ارزیابی جامع برای افتراق رفتارهای سالم از غیرطبیعی است. آزمون مرجع مبتنی بر چندین دهه تحقیق بین‌المللی است که درنهایت برای کشور ایران هنجاریابی و بومی‌سازی شده است.
این آزمون‌ها بسته به اینکه چه چیزی را بررسی می‌کنند، استفاده‌های متفاوتی داشته و به‌تبع، طبقه‌بندی‌های مختلفی نیز خواهند داشت. برخی از آن‌ها کاربرد عمومی‌تری داشته و برخی کاربرد تخصصی‌تر.
این سیستم قادر است اطلاعات دقیق و جزئی متعددی در حوزه‌های زیر ارائه دهد:
اختلالات خلقی و عاطفی
اختلالات اضطرابی
اختلالات روان‌تنی
اختلال نقص توجه / بیش فعالی
اختلال رفتار مقابله‌ای
اختلال سلوک
اختلال یادگیری
مشکلات تفکر
مشکلات دقت و تمرکز (اختلال نقص در توجه)
مشکلات و مهارت‌های اجتماعی
شایستگی‌های فرد
آزمون CBCL یک روش عمومی برای شناسایی مشکلات رفتاری در کودکان است. این چک‌لیست یکی از بخش‌های سیستم ASEBA می‌باشد. یکی از ویژگی‌های مهم این آزمون ارزیابی احساسات، رفتار و رویکردهای اجتماعی افراد در زندگی می‌باشد.
سؤالات این آزمون وجوه مختلف رفتاری را با دقت و تفصیل در برمی‌گیرد. هرکدام از برگه‌های این مجموعه، با توجه به گروه سنی خاصی که مورد ارزیابی قرار می‌دهد، گروهی از مشکلات رفتاری و روانی آن گروه سنی نظیر افسردگی، اضطراب، مشکلات دقت و توجه، بیش فعالی، مشکلات اجتماعی، پرخاشگری، مشکلات خواب، مسائل تحصیلی، شغلی و خانوادگی را مورد غربالگری قرار می‌دهد.
آزمون CBCL چهار فرم متفاوت دارد.
فرم ۱: برای افراد 1.5 تا ۵ سال – در فرم شماره ۱ که برای خردسالان 1.5 تا ۵ ساله طراحی‌شده است، مشکلات خواب، اضطراب افسردگی، پرخاشگری، دقت متمرکز، گوشه‌گیری و مشکلات شبه جسمی موردبررسی قرار می‌گیرد این علائم برای تشخیص اختلالات بیش فعالی و نقص توجه، رفتارهای مقابله‌ای، اختلالات خلقی و اضطرابی به کار می‌روند.
فرم ۲: برای افراد ۶ تا ۱۸ سال – فرم شماره ۲ برای سن ۶ تا ۱۸ سال می‌باشد که توسط والدین پر می‌شود.
فرم ۱ و ۲ توسط والدین و یا کسی که بیشترین شناخت را از فرد دارد پر می‌شود.
فرم ۳: برای افراد ۱۱ تا ۱۸ سال – درصورتی‌که خود فرد بالای ۱۱ سال بخواهد فرم را تکمیل کند از فرم شماره ۳ استفاده می‌شود.
فرم شماره ۲ و ۳ به بررسی عملکرد تحصیلی، فعالیت‌ها، مهارت‌های اجتماعی مشکلات تمرکز، مشکلات تفکر، مشکلات شبه جسمی، هنجارشکنی و رفتارهای ضداجتماعی می‌پردازد.
فرم ۴: برای افراد ۱۸ سال به بالا – فرم شماره ۴ برای بزرگ‌سالان بالای ۱۸ سال طراحی‌شده است این فرم توسط خود فرد تکمیل می‌شود هدف پرسش‌های این آزمون بررسی عملکرد شغلی، تحصیلی، روابط خانوادگی، روابط زناشویی، روابط بین فردی، مشکلات اضطرابی، افسردگی، دقت و تمرکز، پرخاشگری، سوءمصرف مواد است.
فرم‌های ۳ و ۴ توسط خود مراجع تکمیل می‌شود.
