مدیتیشن، سراسر نور و سرور نیست!
سجاد عباس زاده. روانشناس تحلیلی
تحقیقات جدید نشان می‌دهد، اشخاصی که مدیتیشن می‌کنند، ممکن است تجربیاتی غیرمنتظره، تنش‌زا، پراسترس و ازلحاظ کارکردی مخرّب داشته باشند.
این محققین گوشزد می‌کنند که جنبه‌های تنش‌زای تمرین‌های مدیتیشن برگرفته از بودیسم، هرچند در سنت بودیسم به‌خوبی توصیف‌شده‌اند، اما در دنیای غرب آگاهی از آن‌ها بسیار کم است.
«مشخصاً ما قصد نداریم از ارزش این حقیقت بکاهیم که مدیتیشن فواید بسیاری دارد، یا اینکه مستندات علمی خوبی دارد، اما بااین‌حال، ما نمی‌توانیم به‌صرف اینکه چیزی فواید بسیاری دارد، از تمام جوانب آن اطلاع کسب نکنیم.»
این مطلب را دکتر «جرید لیندال» پرفسور دستیار مصاحبه، در مرکز علوم انسانی دانشگاه براون عنوان کرده است.
ما به‌طور ویژه افرادی را انتخاب کردیم که بتوانند درباره تجربیات غیرمنتظره، تنش‌زا، سخت، استرس‌زا و یا به لحاظ کارکردی مخرب خود صحبت کنند.
این تحقیقات به‌طور آنلاین در تاریخ 24 ماه می در PLOS ONE منتشرشده است.
تجربیات غیرمنتظره در مدیتیشن:
برای شناخت بهتر گستره تجربیات غیرمنتظره پیش‌آمده در میان بودیست های غربی که مدیتیشن می‌کنند، این محققین با بیش از 100 نفر از مدیتیشن کنندگان و یا تعلیم‌دهندگان مدیتیشن، از میان هر سه سنت رایج بودیسم، یعنی ترا ودا، ذن و تبّتی، مصاحبه نموده‌اند.
این محققین مصاحبه‌ها را با استفاده از روش‌های تحقیق کیفی و به‌کارگیری روش‌های ارزیابی علی استانداردشده، آنالیز کردند تا نسبت به این نکته که احتمالاً مدیتیشن نقشی علی در تجربیات مستند شده داشته، اطمینان پیدا کنند.
بر مبنای این مصاحبه‌ها، محققین یک رده‌بندی از 59 نوع تجربه را ایجاد کرده‌اند که 7 حوزه را تشکیل می‌دهند:
شناختی، ادراکی، عاطفی (هیجانات و خلق‌ها)، جسمانی (مربوط به بدن)، انگیزشی (انگیزه و اراده)، حس خویشتن و اجتماعی.
تمامی مدیتیشن کنندگان تجربیات غیرمنتظره چندگانه‌ای را از میان این 7 حوزه تجربیات گزارش کردند.
نمونه های تجربیات غیرمنتظره در مدیتیشن
به‌عنوان نمونه، یکی از تجربیات رایج تنش‌زا در حوزه ادراکی، حساسیت شدید نسبت به نور و صدا بوده است. در حوزه جسمانی، تغییراتی مانند بی‌خوابی و حرکات بی‌اختیار بدن گزارش‌شده است.
تجربیات تنش‌زای عاطفی که محققین گزارش کرده‌اند شامل ترس، اضطراب، حملات پانیک، یا یک نقصان عواطف همه‌جانبه بوده است.
مدت اثراتی را که اشخاص در این مصاحبه‌ها بیان کرده‌اند، در بازه وسیعی، از چند روز تا چند ده ماه متغیر بوده است.
برخی تجربیات به‌وضوح مطلوب بودند، مثل احساس وحدت و یگانگی با دیگران، اما بعضی از مدیتیشن کنندگان عنوان کردند که احساساتشان خیلی زیاد بوده یا زیاد طول کشیده، یا احساس متناقض بودن، در معرض بودن یا ناجور بودن داشته‌اند.
برخی از این مدیتیشن کنندگان که در طول مراقبه‌های خود، احساس مثبتی داشته‌اند، گزارش کردند که بعدازاینکه این تمرینات را ترک کرده‌اند و به زندگی عادی‌شان برگشته‌اند، تداوم اثر این تجربیات با توانایی‌شان در عملکرد یا کارشان تداخل داشته است.
عوامل اثرگذار بر وقوع تجربیات غیرمنتظره
محققین همچنین یک دسته از عوامل اثرگذار یا وضعیت‌هایی را شناسایی کرده‌اند که ممکن است بر شدت، مدت، استرس و آسیب‌های مربوطه تأثیر بگذارد.
به گفته دکتر لیندال، یک گروه از «عوامل اثرگذار» وجود دارند که بسیار مهم بوده و نشان می‌دهند که چرا پدیده‌هایی مشخص در یک فرد به‌صورت عامل استرس‌زا و منفی خود را نشان می‌دهد و در دیگران به این صورت عمل نمی‌کند.
بسیاری از تعلیم‌دهندگان مدیتیشن، به‌شدت تمرینات، سوابق روان‌پزشکی و تاریخچه حوادث آسیب‌زای آن‌ها استناد کرده و نسبت به اهمیت نظارت در تمرینات خاطرنشان می‌شوند. بااین‌حال، عوامل مذکور، فقط در برخی از مدیتیشن کنندگان دارای نقش اثرگذار هستند.
آن‌ها در این مقاله یادآور شده‌اند که «نتایج این تحقیقات، سایر اسناد علت شناختی معمول را نیز به چالش می‌کشد، مانند این فرض که مشکلات مربوط به مدیتیشن فقط در اشخاصی با شرایط قبلی (سابقه روان‌پزشکی یا تروما) که تمرین‌های طولانی یا شدید دارند، تحت نظارت ضعیفی هستند، نادرست تمرین می‌کنند، یا کسانی که آمادگی کافی ندارند، رخ می‌دهد.»
انتخاب!
دکتر britton همکار تألیف در این مطالعه و پرفسور دستیار در دپارتمان روان‌پزشکی و علوم رفتاری در دانشگاه براون، درباره عوامل تأثیرگذاری توضیح می‌دهد که به‌عنوان «فرضیه‌های آزمون‌پذیر» درباره آنچه ممکن است بر مسیر یک مدیتیشن کننده اثر بگذارد، شناخته می‌شوند.
برای مثال، تحقیقات آتی می‌تواند بررسی کند که آیا انواع مشخصی از تمرینات با تجربیات تنش‌زای مختلف، ارتباط دارد، یا اینکه آیا سطح دریافت حمایت‌های اجتماعی در بازه‌ی زمانی اضطراب و اختلالات اثر دارد.
دکتر Britton برای ما شرح می‌دهد که: «افراد دلایل مختلفی برای مدیتیشن کردن دارند و نیز وضعیت و مزاج‌های متفاوتی نیز دارند، فلذا بایستی نیازمند روش‌های متفاوتی نیز باشند.»
«خبر خوب این است که روش‌های بسیار مختلفی در این حوزه وجود دارد و نیز تمرین‌های متفاوتی قابل‌دستیابی است که با اندکی تمرین در خانه و انتخاب آگاهانه، بعضی‌ها می‌توانند یک روش متناسب برای آنچه می‌خواهند تجربه کنند، بیابند؛ اما مردم اغلب به دنبال راحت‌ترین یا پرطرفدارترین روش‌ها هستند که همیشه هم روش متناسبی با وضعیت یا اهداف آن‌ها نیست.»
او همچنین در یک خبر منتشرشده عنوان کرده است که «انتظار ما این است که در طولانی‌مدت، این تحقیقات و همچنین مطالعات بعدازآن، توسط انجمن‌های مدیتیشن جهت ایجاد سیستم‌های حمایتی برای تمامی سطوح تجربیات مبتنی بر مدیتیشن، بکار رود.»
«در حقیقت، اولین گام، تصدیق گوناگونی تجربیاتی است که افراد مختلف می‌توانند داشته باشند.»
منبع
http://www.medscape.com/viewarticle/880615?src=medscapeapp-android&ref=email
