بازی درمانی چه هست و چه نیست؟
بهنود بهمنش-بازی درمانگر
مشاهده می‌شود که با عنوان بازی درمانی فعالیت‌هایی با بازی انجام می‌شود که ازنظر حرفه‌ای، بازی درمانی به‌حساب نمی‌آید. در ادامه نکات کلیدی‌ای برای تفکیک بازی‌درمانی و صرف بازی با کودک بیان می‌شود.
بازی درمانی چه هست؟
- بازی‌درمانی استفاده از بازی برای حل تعارض کودک است. بازی زبان کودک است و در بازی درمانی از بازی استفاده می‌شود تا کودک تجارب پدیدارشناسی خود را نشان دهد. در بازی تجارب ناخوشایند کودک بازنمایی می‌شود تا کودک به‌تدریج بتواند مسئله را حل‌وفصل نماید. بازی‌درمانی فرصتی برای باز تجربه خاطرات ناخوشایند است تا ناراحتی همراه با آن را برای کودک برطرف شود.
- بازی درمانی برای کشف و حل تروماهایی است که برای کودک به وجود آمده است. چیزی را که کودک تروما ادراک می‌کند لزوماً چیزی نیست که بزرگ‌ترها آن را خطرناک قلمداد نمایند. موجبات رنج کودک در بازی مشخص می‌شود.
- بازی‌درمانی استفاده از تکنیک‌های ارتباطی برای ساخت یک ارتباط قدرتمند با کودک است تا جایگزین یا مکمل رابطه مادر کودک باشد. این رابطه این فضا را ایجاد می‌کند تا کودک بتواند احساس امنیت پیدا کند و تجارب گذشته را به‌گونه‌ای دیگر و گاها مثبت‌تر تجربه نماید.
- برای این‌که بیشتر بدانید بازی‌درمانی چه هست و شامل چه مواردی می‌شود، می‌توانید کتاب‌های اکسلاین یا کتاب بازی‌درمانی شناختی رفتاری سوزان نل را مطالعه نمایید.
بازی‌درمانی چه نیست؟
- بازی درمانی، بازی با کودک نیست. بازی درمانی نشانگر بازی کردن با کودک نیست. بازی با کودک اهداف مختلفی را می‌تواند دنبال کند؛ اما بازی‌درمانی باید هدف نسبتاً مشخصی را دنبال کند. مسائل عاطفی کودک، هم‌بازی شدن با کودک، سرگرم کردن کودک و امثال این‌ها، همگی بازی دارد اما این‌ها بازی‌درمانی نیست.
- بازی درمانی سرگرم کردن کودک نیست.
- بازی درمانی استفاده از بازی برای ارتقای مهارت‌های حسی حرکتی کودک نیست. گاها کودکان در برخی سنین و یا کودکان آهسته‌گام و خود مانده نیاز به تقویت مهارت‌های حسی و حرکتی دارند و از برخی بازی‌ها برای تقویت این قوا استفاده می‌شود و یا برخی فعالیت‌ها در قالب بازی به کودک داده می‌شود تا به تقویت قوای حسی یا حرکتی کمک نماید؛ اما این بازی‌درمانی نیست. این کار استفاده از بازی برای تقویت قوای حسی و حرکتی است.
- بازی‌درمانی استفاده از بازی برای ارتقای هوش کودک نیست. استفاده از بازی برای ارتقای هوش‌های چندگانه یا کار بر روی توانمندی‌های شناختی مثل استفاده از پازل‌ها و بازی‌هایی که حل مسئله دارند را بازی‌درمانی نمی‌نامند. وجود پازل و به‌صورت کلی مسائل شناختی به‌روشنی نشان می‌دهد که بازی‌درمانی انجام نمی‌شود.
- بازی درمانی استفاده از بازی برای آموزش مهارت‌هایی مثل شناخت اضطراب، کنترل خشم، برقراری ارتباط با هم‌سن‌وسال‌ها و… به کودک نیست. ما با بازی این مسائل را به کودک آموزش می‌دهیم اما این بازی درمانی نیست. این استفاده از بازی برای آموزش مهارت زندگی به کودکان است.
- بازی درمانی نیازی به اسباب‌بازی‌های فکری و یا پیچیده ندارد. اسباب‌بازی‌ها در بازی‌درمانی شامل چند عروسک ساده پارچه‌ای، خانه اسباب‌بازی، شیشه ماسه و اسباب‌بازی‌های آسان این‌چنینی است. اسباب‌بازی‌های نباید نیاز به آموزش داشته باشند و یا نباید مهارت‌های ریزودرشت کودک را به چالش بکشند.
- برای ارتقای توجه و تمرکز کودکان نیست. اگر برای کودک بیش‌فعال فعالیت‌های خسته‌کننده تجویزشده است این بازی‌درمانی نیست اگرچه کودک را آرام می‌کند.
این مقاله در شماره 22 ماهنامه تخصصی روان بنه به چاپ رسیده است.
