انسانها بیشتر اوقات بهای گزافی برای درک و یادگیری پرداخته اند.این مساله در علم روانشناسی چشمگیرتر است. در برخی آزمایشهای روانشناسی شرکت کننده تا مدتی پریشان است ولی تعدادی از این آزمایش ها اثرات بلند مدت شدیدی روی روان آزمودنی ها داشته اند.سوال اینجاست که زمانی که صحبت از علم میشود مرز اخلاقیات کجاست؟ در ادامه چند آزمایش غیراخلاقی معروف تاریخ روانشناسی را میبینیم.
درمان الکتروشوک روی کودکان
دکتر لورا بندر از بیمارستان کریدمور در نیویورک در سالهای 1960 کودکان را در معرض الکتروشوک قرار داد. او بیماران خود را از یک مصاحبه و به این صورت انتخاب میکرد که در مقابل یک گروه بزرگ فشار کمی به سر کودک وارد میکرد. اگر کودک با این فشار حرکت میکرد معتقد بود که علایم اولیه اسکیزوفرنی را نشان داده است و او را برای درمان ابداعی خود انتخاب می کرد. او میگفت این روش انقلابیست برای افرادی که دارای مسایل اجتماعی هستند. همکارانش گزارش دادند او اصلا نسبت به کودکان تحت نظرش همدردی نشان نمیداد. او روی حدود 100 کودک آزمایش کرد که کم سن ترین آنها ۳ ساله بود.
عملیات اوج نیمه شب CIA
در دهه ۱۹۵۰، تحقیقی توسط CIA پشتیبانی شد که هدف آن بررسی اثرات LSD روی مغز افراد بود. افراد شرکت کننده در این تحقیق با پرداخت پول به فاحشه خانه ها وارد آزمایش شده بودند. آنها را به درون آزمایشگاه های CIA برده می شدند و از پشت آینه های یک طرفه توسط محققان دیده می شدند. به آنها LSD تزریق می شد و اثرات آن را مشاهده می کردند. این تحقیق دانش گسترده ای در مورد موضوعاتی مثل مواد مخدر،عملیات جاسوسی و حتی باج خواهی جنسی ایجاد کرد. خوشبختانه این آزمایش در سال 1965 تعطیل شد.
آزمایش هیولا
در سال 1939، 22 یتیم در آیوا تبدیل به آزمودنی های وندل جانسون و ماری تودور، دو محقق دانشگاه آیووا تبدیل شدند. کودکان به دو گروه تقسیم شدند:
اعضای یک گروه گفتار درمانی مثبت دریافت کردند و به دلیل تسلط بر گفتار مورد تشویق قرار گرفتند. گروه دوم گفتار درمانی منفی دریافت کردن که شامل تحقیر به دلیل نقص گفتار-حتی تصادفی- دریافت کردند.
در پایان، گروه دوم که قبل از آزمایش به طور عادی صحبت میکردند دچار مشکلات گفتاری مادام العمر شدند.جانسون و تودور از ترس مقایسه با آزمایشگران نازی نتایج آزمایششان را منتشر نکردند.
پروژه MKUltra
از سال 1953 تا سال 1973، ایالات متحده آمریکا زیر نظر CIA، مجموعه آزمایشهای غیراخلاقی را به راه انداخت که هدفشان پیدا کردن بهترین راه برای دستکاری کردن وضعیت روانشناختی شهروندان و سپس پیدا کردن مواد شیمیایی برای به کار گرفتن در عملیات مخفی بود.کیس های این تحقیقات از بیمارستانها، زندانها و دانشگاه ها پیدا می شدند و بدون آگاهی در معرض موادی مانند مخدرهای تغییردهنده ذهن، محرومیت حسی، سواستفاده کلامی و جنسی، انزوای شدید، هیپنوتیزم و در کل انواع روشهای شکنجه قرار میگرفتند. خوشبختانه این آزمایش توسط کنگره آمریکا لغو شد.
پروژه بیزاری
در دوران آپارتاید افریقای جنوبی دکتر اوبری لوین، سرهنگ ارتش و روانشناس، مسوول معالجه همجنس گرایان درکشور شد. هزاران فرد همجنس گرا در بیمارستانی نظامی زندانی شدند و تحت درمان انزجار با استفاده از شوک الکتریکی قرار گرفتند. به آنها تصاویر مردان برهنه نشان داده می شد، از آنها خواسته میشد خیالپردازی جنسی کنند و به آنها شوک شدید وارد میکردند. سرانجام پس از پایان یافتن آپارتاید، لوین برای جلوگیری از شناخته شدن بعنوان یک فرد ضدحقوق بشر آنجا را ترک کرد و در کانادا مشغول به کار در یک بیمارستان آموزشی شد.
آزمایش زندان استنفورد
این آزمایش را می توان معروفترین آزمایش غیراخلاقی روانشناسی دانست که در آگوست 1971 اتفاق افتاد. ۲۴ مرد به صورت تصادفی به دو گروه زندانی و زندانبان تقسیم شدند و به زندانبانها نقش مطابق با عنوانشان داده شد. این آزمایش در زیر زمین دانشکده روانشناسی دانشگاه استنفورد اتفاق افتاد. در کمال تعجب دیده شد زندانبان ها شکنجه های شدیدی روی زندانیان اعمال میکردند بدون اینکه جزو دستورالعمل کارشان باشد و زندانیان نیز آن را میپذیرفتند!به دلیل شدت خشونتها آزمایش پس از 6 روز ناگهانی خاتمه یافت.
آزمایش میلگرام
در سال 1961 بعد از اینکه آیشمن به دلیل جنایات جنگی در زمان نازی محاکمه شد، استنلی میلگرام، روانشناس دانشگاه ییل، آزمایشی را طراحی کرد تا بفهمد چگونه افرادی که در هولوکاست شریک بودند تا این حد فرمانبرداری کردند. در آزمایش میلگرام یک بازیگر و یک آزمودنی حضور داشتند. به آزمودنی گفته میشد در صورتی که فرد مقابل که در اتاق دیگری بود و آزمودنی او را نمیدید ، به سوالی اشتباه جواب داد دکمه شوک الکتریکی را بزند و هربار این شوک را بالاتر ببرد. آنها صدای التماس بازیگر را میشنیدند ولی حتی کسانی که در ابتدا در فشردن دکمه مردد بودند نیز وقتی به آنها گفته شد مسوولیت اینکار با آنها نیست و آنها تنها در حال کمک به یک آزمایش هستند، فشردن دکمه را تا بالاترین درجه ادامه دادند.
ادامه این مجموعه از آزمایش غیراخلاقی را در پست بعدی مطالعه کنید.
