مقاله مروری چیست؟
راهنمای نوشتن مقاله مروری : چگونه یک مقاله مروری بنویسیم؟ مقالات مروری، آنالیز و بررسی دقیق و موشکافانه‌ای از ادبیات پژوهشی یک حیطه مطالعاتی خاص هستند که از طریق خلاصه‌سازی، طبقه‌بندی، آنالیز و مقایسه، پدید می‌آیند. یک مقاله مروری، یک متن علمی مبتنی بر متون علمی و یا اطلاعات انتشاریافته پیشین در آن حیطه خاص است. در مقاله مروری، معمولاً نویسنده اطلاعات و یافته‌های جدیدی منتشر نمی‌کند؛ مگر در شرایط خاص و با اهداف خاص. همچنین، مطالعات مربوط به پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکتری، مقاله مروری محسوب نمی‌شوند.
مقاله مروری، چه کارکردی دارد؟
- ساماندهی پیشینه پژوهش
- ارزیابی پیشینه پژوهش
- معرفی الگوها و رخدادها در ادبیات پژوهش
- ترکیب کردن یافته‌های پیشینه پژوهش
- معرفی خلأهای موجود در ادبیات پژوهشی و پیشنهاد موضوعات جدید برای پژوهش‌های بعدی
مخاطبان مقالات مروری، چه کسانی هستند؟
- متخصصان حوزه‌های خاص تحقیقاتی
- دانشجویان و کارآموزان
- تصمیم‌گیرندگان
چه انواعی برای مقالات مروری وجود دارد؟
الف) انواع رویکردهای روش‌شناختی:
1- مرور روایتی
راهنمای نوشتن مقاله مروری : مطالعات انتخاب‌شده، بر اساس تجارب نویسنده، تئوری‌ها و مدل‌های موجود، خلاصه و مقایسه می‌شوند. نتایج، بیشتر ماهیتی کیفی دارند تا کمّی.
2- مرور بهترین شواهد
روشی برای تمرکز بر مطالعات انتخاب‌شده، ترکیبی از روش‌های سیستماتیک انتخاب مطالعات و کاوش نتایج است.
3- مرور سیستماتیک
راهنمای نوشتن مقاله مروری : در این نوع، یافته‌های حاصل از مطالعات بسیاری از افراد، به لحاظ آماری، با روش‌های پیچیده‌ای، موردمطالعه و آنالیز قرار می‌گیرند.
ب) انواع رویکردهای موضوعی (نوگوتی 2006):
1- بررسی شرایط موجود
فراهم آوردن عمده مطالعات انجام‌شده مربوط به‌عنوان یا حوزه موردمطالعه.
2- مرور تاریخچه
بررسی و مطالعه یک حوزه و موضوع، در طول تاریخچۀ آن.
3- بررسی مسئله
راهنمای نوشتن مقاله مروری : بررسی یک مسئله خاص در فیلد موردمطالعه؛ مانند طرح یک عدم توافق، یا طرح یک سؤال و پرداختن به آن.
4- مطالعه مروری تئوری / مدل
معرفی یک تئوری جدید، یا مدلی خاص در حوزۀ موردمطالعه.
حجم یک مطالعه موردی، چقدر است؟
راهنمای نوشتن مقاله مروری : مطالعات مروری، به‌طور قابل توجه‌ای حجم متنوعی دارند؛ اما معمولاً بین 8 هزار تا 40 هزار لغت را دربردارند (که شامل کل مقاله، عنوان، نویسندگان، منابع و… است). مقالات مروری سیستماتیک، معمولاً کمتر از 10 هزار کلمه هستند.
عناصر یک مقاله مروری
الف) عنوان
| کارکرد | کمک به خوانندگان تا تصمیم بگیرند مقاله را بخوانند، یا خیر. شامل عباراتی برای ایندکس شدن مقاله می‌باشد. |
| عناصر | عنوان باید آموزنده باشد. به‌طوری‌که: شامل عبارات مهمی در خصوص مقاله باشد.معلوم کند که مقاله، از نوع مروری است.شامل پیام مقاله باشد، نه فقط آنچه را که پوشش می‌دهد. عنوان باید کوتاه باشد؛ یعنی: مختصر باشد.عناوینی که بلند هستند، باید نشان دهند که طولانی بودن آن‌ها، یک ضرورت است. |
| زمان دستوری | در عناوینی که به نتایج اشاره می‌کنند: جمله با زمان حال، اعتبار کلی نتایجی را نشان می‌دهد که نویسنده برای دستیابی به آن، تلاش کرده است. زمان گذشته در عنوان، نمایانگر این است که نتایج، هنوز دانش جدیدی ایجاد نکرده‌اند. |
| تعداد کلمات | بهتر است بین 8 تا 12 کلمه باشد. |
| حالت سؤالی | عنوان، فقط زمانی می‌تواند به‌صورت سؤالی مطرح شود که در زمان نگارش مقاله، هنوز پاسخی نداشته باشد. |
ب) لیست نویسندگان
| کارکرد | اعلام مالکیت معنوی مقاله و ارائۀ اطلاعات تماس |
| عناصر | تصمیم بر اینکه نویسندگان، چه کسانی باشند: هر شخصی که در جستجوی ادبیات پژوهش، کاوش و مطالعه پژوهش‌ها و روند نگارش مقاله نقش داشته است، به‌عنوان نویسنده، معرفی می‌شود. ترتیب نویسندگان: نویسنده اول، بیشترین نقش را در انجام فرایند پژوهش داشته است و بخش بزرگی از مقاله را نگاشته است.نویسندگان بین نویسنده اول تا ماقبل آخر، به ترتیب نقشی که در تهیه اثر داشته‌اند و یا به ترتیب حروف الفبا (نحوه مرتب شدن نام نویسندگان، مشخص شود)، آورده می‌شوند.نویسنده آخر، معمولاً پروژه را هدایت کرده و ایده اصلی، از او بوده است. |
ب) چکیده مقاله
| کارکرد | اطلاعاتی را درباره موضوعات اصلی و نتایج مقاله مروری، در اختیار می‌گذارد (چکیده‌های اطلاعاتی) و یا ساختار متن را مشخص می‌کند (چکیده‌های توصیفی). |
| عناصر | چکیده توصیفی: برای مقالات مروری روایتی توصیف موضوعاتی که مقاله آن‌ها را در برگرفته است؛ بدون پرداختن به جزئیات آن‌ها. یک چکیده توصیفی، شبیه یک جدول محتوایی است که به‌صورت پاراگراف درآمده است. به زمان حال نوشته می‌شود. چکیده اطلاعاتی: برای مقالات مروری سیستماتیک و بهترین شواهد، به کار می‌روند. اهداف: در یک یا دو جمله، زمینه و هدف مطالعه، نوشته می‌شود و زمان جملات، به زمان حال است.ابزارها و روش‌ها: چند جمله کوتاه که تصویری کلی از رویکرد روش‌شناسی پژوهش، ارائه دهد. به زمان گذشته نوشته می‌شود.نتایج: چند جمله کوتاه که نتایج و یافته‌های اصلی پژوهش را به زمان گذشته، بیان می‌کند.بحث و نتیجه‌گیری: یک یا دو جمله، به‌طور خلاصه قیدشده و به زمان حال نوشته می‌شود. |
| منابع | چکیده، معمولاً منابع ندارد. |
| تعداد کلمات | معمولاً بین 200 تا 250 کلمه است. |
ج) فهرست
| کارکرد | ساختار و سازمان‌دهی متن را به خواننده نشان می‌دهد و وی را به بخش‌های مختلف مقاله، هدایت می‌کند. |
| یادداشت | برخی از ژورنال‌ها، فهرست محتوا را در ابتدای مقاله می‌آورند و برخی، خیر؛ اما به‌طورکلی، فهرست برای مقالات مروری، پیشنهاد می‌شود. |
د) مقدمه
| کارکرد | اطلاعاتی را درباره زمینه مطالعه، فراهم می‌کند، انگیزه مطالعه را نشان می‌دهد و مرکز توجه و تمرکز پژوهش را تعیین می‌کند. همچنین، سؤال پژوهش و ساختار متن مقاله را توضیح می‌دهد. |
| عناصر | مقدمه، سه عنصر دارد: پیشینه موضوع: موضوع کلی، مسئله و یا محدوده‌ای از اطلاعات که به روشن شدن زمینۀ پژوهش، کمک می‌کند.بیان مسئله: رخدادها، دیدگاهی تازه، کمبودها، تعارضات و پیچیدگی‌ها، و یا یک مشکل مشخص را مشخص می‌کند.انگیزه انجام پژوهش و ضرورت آن: دلیل نویسنده برای انجام مطالعه مروری، رویکرد و سازمان‌دهی آن را توضیح می‌دهد. مقدمه و بیان مسئله، به زمان حال نوشته می‌شود و متدها و نتایج، به زمان گذشته، گزارش می‌شوند. |
| منابع | در این بخش، از منابع زیادی استفاده می‌شود. |
| تعداد کلمات | بین 10 تا 20 درصد از متن اصلی (مقدمه، بدنه، بحث و نتیجه‌گیری) مقاله را شامل می‌شود. |
| یادداشت | مطمئن شوید که حیطه مشخصی را برای مطالعه انتخاب کرده‌اید و سؤال صریحی را در دست بررسی دارید. این دو نکته را در مقدمه، به‌وضوح نشان دهید و توجیهات تئوری یا تجربی کافی برای آن‌ها ارائه کنید. |
هـ) بدنه متن: روش پژوهش
| کارکرد | دو نوع مقالات مروری، شامل مقالات سیستماتیک و مقالات مبتنی بر بهترین شواهد، بخشی به نام روش دارند. این بخش کمک می‌کند تا مقالات مروری بعدی، امکان‌پذیر گردند.مقالات مروری روایتی، بخش روش ندارند اما باید روش‌های کاربردی به‌کاررفته در استخراج اطلاعات را در قسمت پایانی مقدمه، در اختیار خوانندگان قرار دهند. |
| عناصر | بخش روش پژوهش، شامل مثال‌هایی است شامل: منابع اطلاعاتی مورداستفاده در به دست آوردن مقالات مطالعه شده؛ کلیدواژه‌های جستجو شده؛ معیارهای انتخاب/حذف منابع استفاده‌شده/استفاده‌نشده؛ تعداد مقالات کاوش شده؛ تعداد مقالات برگزیده‌شده برای مطالعه؛ روش آماری متاآنالیز. |
| زمان دستوری | جملات به زمان گذشته نوشته می‌شوند. |
| منابع | منابع کمی در این بخش وجود دارد و رفرنس دهی محدود است. نویسنده لازم است در این قسمت از مقاله مروری، روش کار خود را توضیح دهد، به‌گونه‌ای که پژوهشگران دیگر، بتوانند مشابه آن را اعمال کنند. |
| تعداد کلمات | حدود 5 درصد از متن اصلی (مقدمه، بدنه، بحث و نتیجه‌گیری) را شامل می‌شود. |
| یادداشت | مطمئن شوید که منابع اطلاعاتی، به‌روشنی مشخص و معرفی‌شده‌اند. در بخش روش پژوهش، دقت، اولویت اول را دارد. |
و) بدنه: قسمت اصلی مقالۀ مروری
| ساختار بدنه اصلی | ساختار منسجمی از موضوع موردبررسی، در بدنه اصلی مقاله مروری، از ملزومات است. زیرتیترها، سازمان‌دهی موضوع و محتوای قسمت‌های مختلف را منعکس می‌کنند. معیارهای موجود برای ساختاربندی موضوع عبارت‌اند از: رویکردهای روش‌شناختیمدل‌ها و تئوری‌هامطالعه و بررسی نظرات مخالف و موافقترتیب زمانیمکان جغرافیایی مطالعات انجام‌شده |
| ساختار پاراگراف‌ها | در هر پاراگراف، یک ایده، یک جنبه، یا یک موضوع، موردتوجه قرار گیرد.در هر پاراگراف، از ارجاع دادن فقط به یک مقاله اجتناب شود و مطالعات متنوعی موردمطالعه و کاوش قرار گیرد. |
| لینک‌ها و ارتباط‌ها | مرتباً به سؤال یا سؤالاتی که در مقدمه مطرح‌شده است، اشاره‌کرده و مطالب را به آن‌ها مرتبط کنید. این مسئله کمک می‌کند تا انسجام و ساختار وحدت یافته‌ای در مقاله، ایجاد شود.مطالعات و پژوهش‌های مختلف را به هم پیوند دهید. بین مطالعات مختلف، ارتباط برقرار کنید. این ارتباطات را مقایسه کنید و موردبحث قرار دهید. |
| زمان دستوری | ریدلی (2008)، سه زمان مختلف را مرسوم می‌داند: زمان حال: هنگامی‌که به نوشته، گزارش، باور و یا ایدۀ نویسندۀ دیگری اشاره می‌شود، به‌طوری‌که این مطلب، اکنون موردپذیرش عمومی جامعه علمی قرار دارد. مثلاً: گزارش می‌شود…زمان گذشته ساده: هنگامی‌که به پژوهش واحدی از یک نویسنده اشاره می‌شود: آن‌ها نشان دادند که…زمان ماضی نقلی: هنگام اشاره به بخشی از پژوهش‌های مستقل انجام‌شده؛ مانند: آن‌ها گزارش کرده‌اند که… |
| منابع | نقل‌قول‌ها به‌صورت غیرمستقیم است اما گاهی اوقات، اظهارات استفاده‌شده، ممکن است به‌طور مستقیم استفاده شود. در مواردی که نقل‌قول غیرمستقیم است، نام نویسنده و سال انجام پژوهش (و یا شماره رفرنس)، داخل پرانتز و در پایانِ نقل‌قول، آورده می‌شود.در نقل‌قول مستقیم، نام نویسنده، در جمله نقش دستوری دارد. مثلاً: ریدلی (2008) نشان داد که… . |
| تعداد کلمات | حدود 70 تا 90 درصد متن اصلی مقاله (مقدمه، بدنه، بحث و نتیجه‌گیری) را شامل می‌شود. |
| یادداشت | مطمئن شوید که به سازمان‌دهی اطلاعات متنوعی استدلال کرده‌اید. سازمان‌دهی مناسبی از اطلاعات و یافته‌های موجود، نقش زیادی در تعیین کیفیت مقاله مروری دارد (دِی و گَستِل، 2006). همچنین مهم است که ایدۀ مقاله (که در پاراگراف سوم مقدمه آورده می‌شود)، متعلق به مقاله جاری باشد و نه پیشینه ادبیات پژوهشی. به عبارتی، بهتر است ایده پژوهش، به نویسنده تعلق داشته باشد و نه به دیگران. یک مقالۀ ایده محور بنویسید، نه یک مقالۀ پیشینه محور. |
بحث و نتیجه‌گیری
| کارکرد | به سؤالی که در مقدمه مطرح‌شده است، پاسخ می‌دهد. |
| عناصر | بیان پیامد یافته‌هاتفسیر نویسندگان از یافته‌های پژوهشمعرفی و بیان سؤالاتی که در پژوهش بدون پاسخ باقی ماندند. |
| زمان دستوری | زمان حال: خلاصه کردن و استخراج نتایج، به زمان حال نوشته می‌شود.زمان ماضی نقلی: ارجاع به بخش خاصی از مقاله‌ای در ادبیات پژوهشی |
| منابع | هیچ منبعی ذکر نمی‌شود و یا خیلی کم استفاده می‌شود. |
| تعداد کلمات | 5 تا 10 درصد متن اصلی (مقدمه، بدنه، بحث و نتیجه‌گیری) مقاله را شامل می‌شود. |
| یادداشت | مطمئن شوید در پی ادغام یافته‌های موردپژوهش، به یک پیام واضح دست‌یافته‌اید. مراقب باشید بحث و نتیجه‌گیری شما، به‌سادگی ارائه یک چکیده از مقاله نباشد! |
سپاسگزاری
| کارکرد | قدردانی از افرادی که در انجام فرایند پژوهش، به نویسنده یاری رسانده‌اند؛ اما کمک آن‌ها، نسبت به میزان تلاشی که نویسنده داشته است، خیلی کوچک‌تر است.قدردانی از سازمان‌هایی که در انجام پژوهش، یاریگر بوده‌اند و یا منابع مالی انجام پژوهش را تأمین کرده‌اند. |
| عناصر | نام کامل افراد و اشاره به کمک خاصی که داشته‌اند.نام سازمان یا مؤسسه‌ای که منابع مالی را تأمین کرده است، میزان آن، موارد مصرف آن و احتمالاً نام فردی که این بودجه، به وی تقدیم شده است. |
| زمان دستوری | زمان حال (و نیز استفاده از زمان گذشته، برای مواقعی است که از اختصاص بودجه سازمان‌ها، برای پروژه‌های تمام‌شده، صحبت می‌شود). |
| منابع | ندارد |
منابع
| کارکرد | نشان می‌دهد خوانندگان علاقه‌مند، برای یافتن ادبیات پژوهش، به چه منابعی باید مراجعه کنند.قدردانی از کاری که سایر پژوهشگران انجام داده‌اند.راهی برای جلوگیری از سرقت ادبی پژوهش‌های پیشین |
| عناصر | شامل هر پژوهشی که در مقاله به آن، اشاره‌شده است؛ منابع بیشتری اضافه نکنید. از منابع اینترنتی اجتناب کنید. اگر ناچار به استفاده از منبع اینترنتی هستید، به منبع اصلی آن مطلب خاص، ارجاع دهید، بررسی کنید که آیا آدرس صفحه اینترنتی به‌درستی کار می‌کند و پیوندی مستقیم به آن قرار دهید. |
| تعداد کلمات | معمولاً حدود 50 تا 100 منبع، برای بسیاری از پژوهش‌ها، مناسب است. |
| یادداشت | برای مقالات مروری، گنجاندن همۀ مطالب مربوط به موضوع، مطالعه‌ای باکیفیت عالی ارائه می‌دهد.در مقالات مروری سیستماتیک و مقالات مروری مبتنی بر بهترین شواهد، معیارهایی دقیق در خصوص نحوه انتخاب پژوهش‌ها و معیارهای ورود و خروجی مطالعات پیشین به مطالعه جاری، ضروری است. |
ج) مقاله مروری را در 18 گام آماده کنید.
| مرحله | گام‌ها | |
| آماده‌سازی | 1 | محدود کردن موضوع، تعیین تعداد کمی سؤال و فرضیه |
| 2 | جستجو برای منابع پژوهش، اصلاح احتمالی موضوع و سؤالات پژوهش، در طول جستجو و کاوش* | |
| 3 | خواندن، ارزیابی، طبقه‌بندی و یادداشت‌برداری | |
| 4 | تعریف مجدد نقطه کانونی تمرکز پژوهش، سؤالات پژوهش و تعریف مجدد هدف و پیام اصلی پژوهش | |
| 5 | نوشتن عنوان اولیه | |
| توسعه ساختار | 6 | یافتن یک اصل ساختاری مناسب برای مقاله (مثلاً به ترتیب تاریخی، موضوعی و…) |
| 7 | آماده‌سازی یک طرح کلی، پیدا کردن عنوان برای بخش‌های بدنه در متن | |
| 8 | طراحی محتوای هر پاراگراف در بخش‌های مختلف | |
| 9 | آماده‌سازی جداول، نقشه مدل‌ها، تصاویر و… | |
| نگارش پیش‌نویس | 10 | پیش‌نویس بخش روش (اگر لازم است) |
| 11 | پیش‌نویس بخش‌های بدنه مقاله | |
| 12 | پیش‌نویس بحث و نتیجه‌گیری | |
| 13 | پیش‌نویس مقدمه | |
| 14 | پیش‌نویس چکیده | |
| بازبینی | 15 | بازبینی پیش‌نویس قسمت‌های مختلف، چکیده، عنوان، جداول، تصاویر و آمار و ارقام |
| 16 | بازبینی منابع | |
| 17 | اصلاح دستور زبان، واژگان، تایپ و ویرایش ادبی | |
| 18 | تنظیم طرح‌بندی مقاله، متناسب با درخواست ژورنال موردنظر |
* در مقالات مروری سیستماتیک، مراحل بیشتری موردنیاز است که عبارت‌اند از:
- انتخاب پایگاه داده‌ها، داده‌های منتشرشده و منابع دیگر، انتخاب راهبرد جستجو
- معیارهای ورود و خروج از مطالعات (قیاس پذیری روش، یک نکتۀ مهم در اینجا است).
- روش‌های آماری برای تجزیه‌وتحلیل مطالعات (متا آنالیز)
- رفتار کیفی ارائه‌شده در تحقیق و بررسی
راهنمای نوشتن مقاله مروری : لازم است تمامی موارد فوق در بخش روش و متد پژوهش آورده شوند. به‌علاوه، چنانچه پژوهش به سفارش مرکز یا سازمانی خاص باشد، ممکن است ارائه برخی جزئیات در قسمت‌هایی دیگر، الزامی شود.
ترجمه و تنظیم: سعیده محسنی نژاد
بسیار جامع و عالی ممنون از نویسنده