برخورد حرفه ای با احساسات
به انتقال و انتقال متقابل در درمانهای روانشناسی چگونه باید پاسخ داد؟
در این مقاله میخواهیم راجع به انتقال و انتقال متقابل در اتاق درمان صحبت کنیم . برخورد حرفه ای با احساسات و تمایلات جنسی همیشه جزو مقوله حساس در ارتباطات تلقی می شود. در سالهای اخیر و با توجه به فضای بهتری که پیش آمده، افراد زیادی در مورد رفتارهای جنسی بی مورد و نامربوط، ازاردهنده و سلطه گرانه ی مراجع قدرت صحبت کرده اند. مرجع قدرت به هر شخصی که از نظر موقعیتی از قربانی بالاتر باشد گفته می شود.
این افراد با تکیه بر جایگاه خود، به آزار قربانیان در جنبه های مختلف و خصوصا جنسی می پردازند و به دلیل همین جایگاه، رفتارهای آنها تا مدتها مسکوت باقی می ماند.
موضوع تمایلات جنسی و سواستفاده های جنسی توجه خاص و بیشتری را لازم دارد اما با این وجود به دلایل بسیار زیاد از آن غفلت می شود. اگر افراد در این زمینه آگاهی بیشتری داشته باشند و صادقانه و بدون ترس گزارش بدهند، این امر در اجتماع کاهش پیدا خواهد کرد.
رفتارهای نامناسب و ازاردهنده جنسی دقیقا چه معنایی دارد؟
به هرگونه رفتار فیزیکی و یا کلامی که شامل پیشنهادات اغوا کننده، آزاردهنده، تحقیر آمیز، سواستفاده گرانه و ناخوشایند بدون رضایت فرد مقابل باشد آزار جنسی گفته می شود. نکته مهم نارضایتی یکی از طرفین در هر بخشی از ارتباط می باشد. برای مثال حتی در بین زوجین، اگر یکی با اصرار دیگری را مجبور به رابطه جنسی کند مرتکب آزارجنسی شده است.
زمانی که این موضوع به اتاق درمان یک روانشناس می رسد قضیه پیچیده تر و حساس تر می شود. مشکلاتی که به تمایلات جنسی افراد مربوط می شوند به تنهایی و در روابط عادی هم سخت و مساله زا هستند و زمانی که به اتاق درمان می رسند چالشها و مشکلات بیشتری را ایجاد میکنند.
جایگاه درمانگر در انتقال و انتقال متقابل
گزارشهای بسیاری از تمایل درمانجو به درمانگر وجود دارد که با توجه به جایگاه درمانگر و شرایط روانی درمانجو امر عجیبی نیست.درمانگر به دلیل جایگاه حمایتی ای که برای مراجع فراهم میکند و مراجع نیز به دلیل ضعفهای روانی به این ارتباط دلبستگی پیدا میکند.
درصورتی که درمانگر درگیر انتقال متقابل نباشد می توان آن را در جلسه درمان مطرح کرد و در مورد آن گفتگو کرد. این موضوع توسط درمانگر قابل کنترل بوده و درمان می تواند دوباره به خط قبلی خود برگردد.درمانگر باید قادر باشد با مراجع در مورد این احساسات در بافت رابطه درمانی صحبت کند.
علاوه بر این درمانگر باید بتواند با توجه به موقعیت پیش آمده، رابطه درمانی را مجددا مرزبندی کند و در آن مشخصا به درمانجو یاداور شود که امکان هیچگونه رابطه جنسی بین آن دو چه در حال حاضر و چه در آینده وجود نخواهد داشت.
اما اگر درمانگر درگیر انتقال متقابل شود باید در اولین فرصت اقدامات لازم را برای برطرف کردن آن انجام دهد.انتقال متقابل معمولا زمانی اتفاق می افتد که درمانگر، خود دارای تمایلات برطرف نشده و مشکل دار است و با همان تمایلات وارد جلسه درمان شده است.
کنار آمدن با احساسات جنسی به مراجع در انتقال و انتقال متقابل
در ابتدا شما باید بررسی کنید که به چه دلیل به این شخص خاص علاقه مند شده و تمایل دارید. آیا چیزی در این شخص وجود دارد که به یکی از نیازهای درونی شما پاسخ می دهد؟ این نیاز می تواند هرچیزی باشد، مهم این است که اگر نیازی را در خود پیدا کردید قبل از هر اقدامی به برطرف کردن آن بپردازید.
راهکار
برای اینکار 3 راه دارید:
- با یک همکار در این مورد صحبت کنید.وقتی با شخص دیگری صحبت میکنید قادر خواهید بود مسایل را از دور دیده و نسبت به شرایط آگاه تر شوید. همین امر به شما کمک می کند زودتر به مسیر اخلاق حرفه ای برگردید.
- با مشاور شخصی خود صحبت کنید. هر درمانگری باید در زمانهای معینی تحت نظر یک درمانگر دیگر به بررسی خود بپردازد.
- در صورت مشاهده مواردی که نشانگر خروج از خط اخلاقی درمان بود، بلافاصله برای مشخص کردن ریشه اتفاق با درمانگر خود صحبت کنید و برای برطرف کردن آن جلسات درمانی لازم را برنامه ریزی کنید.
- در صورتی که به هردلیلی قادر به رفع مشکل نیستید و احساساتتان نسبت به مراجع ادامه دارد، رابطه درمانی را قطع کرده و مراجع را به درمانگر دیگری ارجاع دهید.
کنار آمدن با احساسات جنسی مراجع به درمانگر
اولین قدم این است که این احساسات را در مراجع نرمال و طبیعی در نظر بگیرید. باید این احساسات را برای مراجع نام گذاری کنید و در همان حال که او را به بیان و لیبل کردن احساسش تشویق می کنید، باید به او توضیح دهید که به دلیل ماهیت درمان این اتفاقات طبیعی است و ممکن است در روال درمان بوجود بیاید اما نکته مهم این است که این احساسات بر مبنای شرایط به وجود آمده اند و بیشتر یک هیجان گذرا به حساب می آیند تا احساس درونی.
بعد از شرح و بسط نکات گفته شده برای درمانجو، به گونه ای که احساس خجالت و شرمندگی برای مراجع پیش نیاید موارد زیر را انجام دهید:
- هم بصورت کلامی و هم عملی و با زبان بدن به مراجع بفهمانید که هرگونه ارتباط جنسی در روال درمان خارج از مرز رابطه درمانگر-مراجع بوده و با توجه به کدهای اخلاقی برقراری هرگونه ارتباط از این قبیل مردود می باشد.
- شرایطی را فراهم کنید که مراجع شما احساس خجالت و یا طردشدگی نداشته باشد و هرگونه نشانه ای از این حس را جدی گرفته و با مراجع در مورد آن صحبت کنید.
- در صورت امکان بررسی کنید که دلیل خاصی که باعث شده مراجع به سمت شما جذب شود چیست.بعبارتی کمبود چه نیازی مراجع را به سمت درمانگر هل داده است.
- اگر فرد در مورد تمایلات جنسی اش بصورت شفاف صحبت نکرد و یا آنها را تایید نکرد، از تواناییهای حرفه ای خود استفاده کنید تا مراجع را محدود کنید.سعی کنید خودتان احساسات مراجع را نام گذاری کنید و یا منتظر شوید تا آنها این اجازه را به شما بدهند.
- برای موقعیت های جدی تر آماده باشید. در نظر بگیرید که خودتان چگونه می توانید از این موقعیت رد شوید و چه تواناییهایی برای اینکار لازم دارید. حتما از یک سوپروایزر برای موقعیتهای جدی تر کمک بگیرید.
چگونه می توانیم شناخت خود را از این حوزه بیشتر کنیم؟
برای اینکه بیشتر در مورد احساسات مراجع در درمان و نحوه پاسخدهی به آنها بدانید یکی از اولین راهکارها گذراندن دوره های رواندرمانی است. درمانگر اگر قبل از شروع کار درمان، خود تحت رواندرمانی قرار گرفته باشد از هیجاناتی که در طی روال درمان اتفاق می افتد آگاه است و بهتر می تواند درمانجو را درک کند.
دومین راهکاری که برای عمیق تر کردن دانشتان بعنوان یک درمانگر در باره ی انتقال و انتقال متقابل وجود دارد این است که برای خود طرح سوال و مساله کنید و در پی پاسخ آنها باشید. بعنوان نمونه در ادامه چند سوالی که دانشجویان رواندرمانی غالبا سر کلاسها مطرح میکنند میپردازیم:
- آیا راهی وجود دارد که از این احساس مراجع در مسیر درمانی استفاده کرد؟
- اگر مراجع منظور مرا اشتباه متوجه شد چطور میتوانم در موردش صحبت کنم؟
- آیا بعنوان یک درمانگر باید همه احساسات جنسی خودم را خاموش کنم تا بتوانم اخلاق مدار باشم؟
و…
ایجاد کردن سوالاتی از این قبیل در ذهن، باعث می شود همواره به دنبال سناریوهای محتمل در درمان بوده و امادگی هر پاسخی را داشته باشید.
بسیار مهم است که در صورت قرار گرفتن در برابر هرگونه دوراهی اخلاقی، موضوعاتی که باعث خجالت شما می شوند و یا مواردی که از رفتار خود مطمان نیستید به دنبال منابع کمک کننده از جمله همکاران و یا سوپروایزر باشید.
در صورتی که هیچکدام از این موارد جواب نداد حتما درمان را با مراجع قطع کرده و او را ارجاع دهید و خودتان نیز به یک درمانگر مراجعه کنید.
