دومین کنگره ملی نماز و سلامت روان
دومین کنگره نماز و سلامت روان در روز هشتم اسفند ماه 1396 در دانشگاه الزهرا(س) با حمایت ستاد اقامه نماز و با مشارکت سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور، دفتر مشاوره وزارت علوم تحقیقات و فناوری و سایر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور توسط مرکز خدمات روان‌شناسی و مشاوره احیا به منظور توسعه و ترویج و پژوهش مبانی علمی روان‌شناسی مبتنی بر نماز و توسعه پژوهش‌های روانشناختی، برگزار گردید.
ارائه آخرین یافته‌های پژوهشی روان‌شناسی در زمینه محورهای کنگره، تبادل اطلاعات علمی و پژوهشی در سطح ملی، ارتقای سطح دانش وآگاهی روان‌شناسی جامعه روان‌شناسان کشور در زمینه‌ها و موضوعات کنگره، ترویج و اهمیت روان‌شناسی علمی در کشور، تبادل اطلاعات در زمینه آموزش و مفاهیم روان‌شناسی در دانشگاه‌های کشور و تبادل اطلاعات در زمینه مسائل پژوهشی در حوزه‌های سلامت روان در کشور از اهداف این کنگره بوده است.
در این کنگره از تعداد 100 مقاله رسیده پس از بررسی کمیته علمی که مشتمل بر 15 نفر از اعضای هیئت‌علمی و اساتید روان‌شناسی کشور بودند تعداد 59 واجد شرایط شناخته شد که تعداد 7 مقاله از میان آنها در روز کنگره ارائه گردید . به سه مقاله برتر نیز جوایزی از طرف دبیرخانه کنگره تقدیم شد.
لازم به ذکر است پیرو پیگیری های به عمل آمده توسط ریاست و دبیر علمی کنگره مقالات برتر توسطISC و CIVILICA نمایه می گردد.
همچنین حضور در کنگره برای روان‌شناسان دارای امتیاز باز آموزی بوده است.
روز برگزاری
در روز 8 اسفندماه کنگره نماز و سلامت روان با تلاوت آیاتی از قرآن کریم و سخنرانی آقای دکتر غلامعلی افروز رئیس کنگره آغاز گردید و در ادامه دکتر خان بیگی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه الزهرا(س) ، دکتر محمود مظفر، قائم مقام ستاد اقامه نماز ، دکتر ملوک خادمی، دبیر علمی کنگره ، دکتر رحیم پور ازغدی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ، دکتر سیدمحسن فاطمی و حجت الاسلام و المسلمین سیدجواد بهشتی سخنرانی نمودند.
دو پنل برای ارائه مقالات ، صبح و بعد از ظهر اجرا شد که عناوین مقالات ارائه شده در ذیل مطرح می‌گردد:
- «تاثیر ایمان به معارف سوره حمد بر سلامت روانی» نویسنده : سعید سلیمی
- «بررسی نقش میانجی تاب آوری در رابطه نماز با سلامت عمومی» نویسندگان : امید عیسی نژاد ، پریسا پورقادری
- «بررسي رابطه بين التزام عملي به نماز با نگرش به روابط با جنس مخالف در نوجوانان دختر و پسر 16 تا 18ساله دبيرستان» نویسندگان : سمیه فیروزی ، ﺁﻧﺎﻫﯿﺘﺎ ﺧﺪﺍﺑﺨﺸﯽ ﮐﻮﻻﯾﯽ، ﻭﺟﯿﻬﻪ ﺣﺎﻣﺪﯼ
- «مقایسه تجارب عرفانی، خودشناسی انسجامی و هویت در دانشجویان نماز خوان و غیر نماز خوان» نویسندگان : ﻧﻮﺷﯿﻦ ﻓﺘﺢ ﺍﻟﻪ ﺯﺍﺩﻩ، ﺳﯿﺪﻋﻠﯽ ﺩﺭﺑﺎﻧﯽ، ﺳﯿﻤﯿﻦ ﺍﯾﭙﭽﯽ ﺣﻖ
- «رابطه بین ارضاء نیازهای بنیادین روانشناختی، خودشناسی انسجامی و شاخص‌های سلامت روان (اضطراب، افسردگی و فشار روانی) با عملکرد تحصیلی دانشجویان نمازخوان» نویسندگان : ﻟﯿﻼ ﺍﻟﺴﺎﺩﺍﺕ ﻣﯿﺮﺻﯿﻔﯽ ﻓﺮﺩ، ﺳﯿﺪﻋﻠﯽ ﺩﺭﺑﺎﻧﯽ، ﺷﯿﻼ ﮐﺎﺭﺍﺯﻩ
- «تاثیر نماز و آموزه‌های دینی بر سلامت روان زندانیان ندامتگاه تهران بزرگ» نویسنده : میثم شیرعلیان
- «نقش کیفیت زندگی اسلامی در ذهن آگاهی به هنگام نماز در طلاب» نویسندگان : ﻋﺒﺎﺱ ﺳﻨﮕﺎﻧﯽ، ﻧﺎﻫﯿﺪ ﺭﺍﻣﮏ، ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﺳﻨﮕﺎﻧﯽ ، ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪﯼ ﺷﻤﺴﺎﯾﯽ
در ادامه به بخشی از سخنان اساتید حاضر در این کنگره در پرداخته می شود.
بخشی از سخنان دکتر غلامعلی افروز / رئیس کنگره / استاد ممتاز دانشگاه تهران
دکتر افروز در ابتدای این همایش با بیان اینکه نماز کامل‌ترین پاسخ به عالی‌ترین نیاز انسان است گفت: عالی‌ترین نیاز انسان نیاز به خود شکوفایی و نیل به کمال وجود است و خودشکوفایی در بستر دل آرامی و بهره مندی از نشاط معنوی مقدور می‌شود.
آرامش بزرگترین محبت خالق مهربان است و یاد خدا و ذکر و تسبیح سرچشمه زلال معرفت و دل آرامی است و نماز تسبیح اکبر است؛ نماز قیمت مومنان و فرصت سخن گفتن با خالق شگفتی‌ها است و همکلامی با خدای مهربان باور قلبی به هستی بخش علیم و حکیم و قدیر وجود انسان را اعتلا بخشیده و آرامش عرشی را در وجودش نهادینه می‌کند.
استاد ممتاز دانشگاه تهران با اشاره به تاثیرات نماز و قرائت سوره حمد و توحید بر روان انسان گفت: زمانی که سوره حمد را می‌خوانیم از خدا می‌خواهیم که در دیروز خود باقی نمانیم. کسی که در گذشته خود بماند پشیمان شده و دچار توهم خواهد شد؛ لذا خدا در نماز به ما می‌گوید که در حال زندگی کنیم چرا که واحد عمر ما روز است و باید قدر آن را بدانیم.
بخشی از سخنان دکتر محمود مظفر / قائم مقام ستاد اقامه نماز
یکی از مهم‌ترین مواردی که به سلامت روان لطمه می‌زنند نگرانی نسبت به گذشته و آینده است. افراد با فکر اینکه چه کار‌هایی می‌توانستند در گذشته انجام دهند و کمبود‌هایی که از گذشته بوده چه کار باید بکنند درگیر هستند.
وی افزود: نگرانی بعدی افراد نسبت به آینده خود است؛ اینکه در آینده چه اقداماتی باید انجام دهند تا موفق شوند و این دو موضوع اصلی اختلالات رفتاری بسیاری از افراد است و باید برای درمان آن کاری انجام دهیم. نگرانی بعدی انسان‌ها مشکلات اقتصادی و نداشتن آرامش است.
مشکلات به گونه‌ای شده که حتی با وجود امکانات و شرایط مالی مناسب باز هم آرامش نداریم. مسئله بعدی قوه شهوتی است که در انسان رشد پیدا کرده و به‌صورت مهار نشدنی می‌خواهد خودش را رها کند. میل به قدرت، میل جنسی، میل به پول و بسیاری از امیال دیگر در این قوه می‌خواهد بدون حساب و کتاب خودش را رها کنند.
قائم مقام ستاد اقامه نماز تصریح کرد: ضایع کردن نماز غیر از خواندن و ترک آن است. روزی که نماز می‌خوانند، ولی بدون رعایت شرایط آن یا با تاخیر خواندن، نماز را ضایع کرده و آن را سبک می‌شمارند. اهمال و کوتاهی محصولی در میان اندیشمندان و پژوهشگران این مملکت در اشاعه و شناساندن فواید و لزوم پایبندی به نماز نیز مصداق بارز سبک شمردن نماز است و امیدواریم که چنین برنامه‌های بتوانند از بار غفلت جامعه کم کرده و از ضایع شدن نماز جلوگیری کند.
بخشی از سخنان دکتر رحیم پور ازغدی / عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی
رحیم‌پور ازغدی در بخشی از این همایش با بیان اینکه وقتی راجع به نماز و سلامت روان بحث می‌شود چند پیش‌فرض در ذهن‌ها متبادر می‌شود گفت: اولین نسبت نماز و سلامت روان بین انسان و خداوند است.
خداوندی که ارتباط انسان با او در نحوه رفتار و زندگی او تاثیر میگذارد. دومین نسبت بین انسان با خود و سوم ارتباطی است که با جهان هستی برقرار می‌کنند؛ همه این نسبت‌ها تحت تاثیر خداوند است و یک ارتباط علی و معلولی است. در این نسبت‌ها برخی اوقات رابطه دو طرفه و گاهی یک طرف است.
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: با تمام این اوصاف و صفتهای خداوند انسان میتواند خالقش را بشناسد و سپس خدا را درک کند؛ تاثیر این خدا شناسی و ارتباط با خداوند را می‌توانیم در خودمان هم بشناسیم. زمانی که خداوند می‌فرماید با یاد من دلها را میگیرد، به این دلیل است که ما اگر می‌خواهیم تغییر و رفتاری را انجام دهیم باید با یاد خدا آن را عملی کنیم، اگر خدا را پیش روی خودتان ببینید هم رفتارتان خدایی خواهد شد و هم آرامش خدایی پیدا خواهید کرد.
وی ادامه داد: در نگاه انبیا دنیا مزرعه آخرت و وسیله‌ای برای آن است و هدف آخرت یعنی ابدیت ورای عالم ماده؛ آخرت بعد از مرگ نیست و از همین دنیا شروع می‌شود؛ آخرت باطن دنیا است و از همینجا شروع می‌شود و دنیا ظاهر آخرت است. زمانی که خداوند در قرآن می‌فرماید هر لحظه میآفریند و آفرینندگی مدام وجود دارد نشان از وسعت و عظمت خداوند است.
ما نمی‌دانیم اول و آخر این عالم چیست و کجاست و همین خدایی که آنرا در ۵ حرف خلاصه کرده‌ایم در هر ثانیه میلیونها و میلیاردها تغییر را در بدن ما مدیریت می‌کند، حرکتهایی که اگر هر کدام از آنها متوقف شود می‌توانند مشکلات زیادی را برای ما به وجود آورد و زندگی ما را مختل کنند؛ حال این خدا با انسان حرف دارد و پیامش را از طریق انبیا برای ما فرستاده است و از ما خواسته که ما نیز با او حرف بزنیم.
بخشی از سخنان حجت الاسلام و المسلمین جواد بهشتی، مشاور وزیر آموزش و پرورش
حجت الاسلام و المسلمین جواد بهشتی، مشاور وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه کلیات نماز را به ۱۷ قسمت تقسیم بندی کرده‌ام گفت: اسم این ۱۷ قسمت را پله پله تا ملاقات خدا گذاشته‌ام. این ۱۷ قسمت از وضو آغاز و با تعقیبات نماز پایان پیدا می‌کند. ده سال قبل ۵۲ تحقیق و پروژه پیرامون نمازخانه جمعآوری شد که در آن به ۱۳ دلیل نماز نخواندن افراد اشاره کرد. فراوانی اول در مورد این بود که بسیاری از این افراد فلسفه نماز را نمی‌دانستند و دوم تاثیرات آن را در زندگی خودشان درک نکرده بودند.
وی افزود: پیامبر گرامی اسلام میفرمایند «کلید بهشت نماز و کلید نماز وضو است». کلمه کلید معنای خاصی دارد و زمانیکه میفرمایند کلید نماز، وضو است نشان از اهمیت این مسئله دارد؛ اما متاسفانه ما خیلی کم به آن پرداخته‌ایم.
زمانی که افراد در محضر امامان معصوم حضور پیدا می‌کردند و از آنها درخواست توصیه برای خواندن یک نماز خالصانه را داشته‌اند آنها تأکیداش بر روی وضو بود. امام رضا (ع) با اشاره به خواص وضو میفرمایند «ابتدای وضو نظافت و طهارت و انتهای آن شادابی و روشنایی دل است». پس اولین تاثیر روانی نماز همین وضو است که باید برای ملاقات خدا آماده شویم.
تقدیر و تشکر
در پایان بر خود فرض می دانیم از ستاد اقامه نماز ، سازمان حمل و نقل ترافیک تهران، معاونت اجتماعی و فرهنگی شرکت بهره برداری مترو تهران، انتشارات بو سازه (پایگاه سیویلیکا)، مرکز خدمات روان‌شناسی و مشاوره احیا ، سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور ، انجمن علمی کودکان استثنایی ، مرکز مشاوره دانشگاه تهران ، موسسه آموزش عالی آل طه ، خبرگزاری بین المللی قرآنی ایکنا و موسسه نورباران اندیشه که ما را در انجام این امر مهم یاری نمودند، تقدیر و تشکر نماییم.
