چگونه می‌توان رابطه را بعد از به هم خوردن اعتماد بازسازی کرد.
فاطمه بهاری-خانواده درمانگر
اعتماد در یک رابطه نزدیک و بین زوجین، ریشه احساس آرامش و امنیت است. دروغ، خیانت و یا قول‌های شکسته شده می‌تواند این اعتماد بین زن و شوهر را خدشه‌دار کند. در این شرایط برخی از خانواده درمانگران با واکنش احساسی فرد همراه می‌شوند و تصمیم وی را برای به هم زدن رابطه تائید می‌کنند. هرچند که بازسازی روابط در این هنگام سخت و زمان‌بر است ولی از بین رفتن اعتماد به معنی بر هم زدن رابطه نیست. اگر هر دو طرف برای بازسازی رابطه تلاش کنند و این مشکلات ناشی از مسائل عمیق‌تری نباشد، می‌توان رابطه را دوباره از نو ساخت.
برای این کار افراد باید یک مسیر مشخص را طی کنند و درمانگر می‌تواند با نشان دادن و تقویت مهارت‌های افراد در این مسیر به آن‌ها کمک کند.
بررسی باقی‌مانده‌های رابطه
برای برقراری مجدد ارتباط، افراد باید برای رشد و پرورش مجدد رابطه تلاش کنند. جایی که اغلب زوجین در ترمیم رابطه گیر می‌کنند همین‌جاست چراکه بهبودی پس از ضربه کار دشوار و طاقت‌فرسایی است.
تحقیقات نشان داده که زوجین باید به این پنج مورد برای گذر از بحران توجه کنند:
- اطلاع داشتن از جزییات اتفاق
- بروز دادن خشم و عصبانیت
- نشان دادن تعهد
- بازسازی اعتماد
- بازسازی رابطه
چه فرد خیانتگر و چه فرد خیانت دیده باید تلاش کنند تا رابطه خود را مجدداً بسازند. چراکه رابطه قبلی آن‌ها با رابطه جدید فرق خواهد داشت.
اطلاع داشتن از جزییات
حتی در موارد به‌ظاهر آشکار خیانت همیشه دو جنبه وجود دارد. کسی که خیانت کرده باید صادقانه در مورد کاری که انجام داده جوابگو باشد و هیچ سؤالی از سمت طرف مقابل را بی‌جواب نگذارد. از سوی دیگر این موضوع باید به فردی که خیانت دیده بینش جدیدی در مورد زمان و چگونگی اتفاق داده و این دید را برای هر دو طرف ایجاد کند که چه مشکلات و اتفاقاتی به رخ دادن خیانت دامن زد و چه چیزهایی می‌تواند برای این حالت روحی طرفین تسکین‌دهنده باشد. شناسایی این موضوعات اولین قدم برای بازسازی رابطه است.
بروز دادن خشم و عصبانیت
صدمه‌های جزئی به اعتماد می‌تواند باعث مشکلات روان‌شناختی، احساسی و فیزیکی شود. شرکای زندگی ممکن است در نحوه خوابیدن، میزان اشتها و میزان تحریک‌پذیری نسبت به موقعیت‌های ناراحت‌کننده مشکل پیدا کنند.
درحالی‌که سرکوب کردن خشم و احساسات منفی یکی از گزینه‌های اولیه افراد است، باید به آن‌ها نحوه بروز مناسب خشم را آموزش داد. طرفین و خصوصاً فرد خیانت دیده باید بتوانند احساسات خود را بروز داده و در مورد آن‌ها صحبت کنند.
نشان دادن تعهد
سؤال اساسی هر دو طرف در این مواقع این است که آیا این رابطه برای ما کار خواهد کرد؟ آیا ادامه رابطه کار درستی است؟
همدلی، مهم‌ترین ابزار برای فهمیدن این موضوع است. به اشتراک گذاشتن درد و ناامیدی ناشی از اتفاق، خشم، پشیمانی و فضایی برای تائید احساسات به طرفین برای گذر از موضوع کمک می‌کند. زمانی که افراد تصمیم می‌گیرند از خطای یکدیگر چشم‌پوشی کنند استفاده از عباراتی که یادآور واقعه قبلی باشد ممنوع است. باید بدون محکوم کردن احساسات، افراد قادر به صحبت کردن باهم باشند.
چیزی که تمرین آن به مراجعین کمک می‌کند تبدیل جملات «تو» به «من» است. برای مثال به‌جای گفتن «تو باید منو تو اولویت قرار بدی»، باید از «من نیاز دارم که در زندگی تو اولویت داشته باشم» استفاده کرد.
بازسازی اعتماد
زوجین باید به همراه یکدیگر یک خط زمانی برای اهداف واقع‌بینانه در راستای بازسازی اعتماد بچینند. این اهداف به‌طورکلی شامل موارد زیر هستند:
بخشیدن و پذیرش بخشش
تصمیم هشیار مبنی بر گذشت و گذر کردن از واقعه. رسیدن به این هدف زمان‌بر است ولی کلید بازگشت به رابطه این است که طرفین یکدیگر و خودشان را ببخشند و آماده ارتباط جدید باشند.
نسبت به رشد و بهبود شخصی گشوده باشید.
بخشش و پذیرش خود به‌عنوان فرد بخشوده شده، قدم اول بازسازی رابطه است. ولی هر سلب اعتماد و خیانتی ریشه در مسائل مهم‌تری دارد. این موارد باید شناخته و برطرف شوند تا مشکل جدیدی بروز پیدا نکند. هم فرد مرتکب شونده و هم فرد آسیب‌دیده قطعاً مسائل زیربنایی‌تری در شخصیت و ارتباط خود دارند که زمینه سلب اعتماد به هر دلیلی را فراهم کرده است. درمانگر باید این موارد را شناسایی و به مراجع در اصلاح آن‌ها کمک کند. هدف پیدا کردن مقصر نیست بلکه باید ارتباط جدید، رشد یافته تر از قبلی باشد و این بدون افراد پخته‌تر ممکن نیست.
بازسازی رابطه
قدم نهایی بازسازی رابطه است. در اینجا افراد باید به ساخت مجدد یک رابطه بدون نقص‌های رابطه قبلی متعهد باشند. آن‌ها باید بدانند که شناخت خود را باید مجدداً شکل دهند و نسبت به سؤال‌های یکدیگر پاسخگو باشند چراکه این رابطه بر مبنای رابطه قبلی ساخته نمی‌شود و هویت جدیدی دارد. رابطه جدید شامل نوع جدیدی از اعتماد است و نباید بی‌اعتمادی رابطه قبلی به درون آن نفوذ کند.
به زوجین یاد دهید تا با هر روشی که برای هردوی آن‌ها کارکرد دارد، مجدداً رابطه خود را بسازند. تاریخ‌های معنادار تعریف کنند، هدف جدید بسازند و…
درنهایت باید به زوجین گفت که همه روابط و حتی نزدیک‌ترین زوج‌ها نیز نیاز به تعهد و تلاش مداوم برای بهبود و رشد رابطه‌شان دارند.
این مقاله را در شماره 45 ماهنامه روانشناسی روانبنه بخوانید.
