تحقیق دو سر کور چیست ؟ در چه مواردی در روانشناسی از پژوهش دو سر کور استفاده می‌شود؟ پژوهش دو سر کور به پژوهشی گفته می‌شود که در آن نه شرکت‌کننده و نه آزمایشگر خبر ندارند چه کسی چه درمانی را دریافت می‌کند. این روش برای جلوگیری از جهت‌گیری در نتایج استفاده می‌شود. تحقیقات دو سر کور زمانی استفاده می‌شود که قصد داریم از دو مقوله جلوگیری کنیم:
۱-اثر دارونما
۲- برآورده کردن انتظارات آزمایشگر
برای مثال تصور کنید که پژوهشگران در مورد تأثیر یک داروی جدید در حال تحقیق هستند. در یک تحقیق دو سر کور، پژوهشگرانی که با آزمودنی‌ها در ارتباط‌اند، نمی‌دانند چه کسی داروی واقعی دریافت می‌کند و چه کسی دارونما.
نگاهی نزدیک‌تر به پژوهش‌های دو سر کور:
اجازه بدهید به این نوع پژوهش نگاهی دقیق‌تر بی اندازیم. همان‌طور که قبلاً گفته شد، کسانی که در پژوهش‌های دو سر کور شرکت می‌کنند در جریان این نیستند که چه کسی درمان واقعی را دریافت می‌کند؛ اما منظور از درمان چیست؟ در تحقیقات روانشناسی، درمان به سطحی از متغیر مستقل گفته می‌شود که آزمایشگر قصد دست‌کاری آن را دارد.
این نوع پژوهش در برابر پژوهش‌های یک سر کور قرار دارد. در پژوهش یک سر کور پژوهشگر در جریان هست که کدام شرکت‌کننده در معرض کدام درمان قرار دارد ولی شرکت‌کننده‌ها همچنان در جریان روند آزمایش نیستند.
در این‌گونه تحقیقات، آزمایشگر ممکن است از دارونما استفاده کند. دارونما به موادی مانند قرص شکر گفته می‌شود که روی شخصی که آن را دریافت می‌کند هیچ تأثیری ندارد.
دارونما به افرادی داده می‌شود که به‌صورت تصادفی در گروه کنترل قرار داده‌شده‌اند. گروه کنترل هیچ سطحی از متغیر مستقل را دریافت نمی‌کند. از این گروه به این دلیل استفاده می‌شود که مشخص شود آیا درمان تأثیر معنی‌داری روی گروه آزمایش داشته یا خیر.
افرادی که به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش قرارگرفته‌اند، درمان مفروض را دریافت می‌کنند. داده‌ها از هر دو گروه جمع‌آوری‌شده و با یکدیگر مقایسه می‌شوند تا مشخص شود درمان تأثیرگذار بوده یا خیر.
به عبارتی در تحقیق یک‌سو کور، همه شرکت‌کننده‌ها قرص می‌گیرند ولی برخی پلاسیبو و برخی داروی مورد آزمایش را دریافت می‌کنند. آزمایشگر از این تفاوت آگاه است. در پژوهش دو سو کور هیچ‌کدام از طرفین درگیر در آزمایش خبر ندارند گروهی که داروی واقعی دریافت می‌کند کدام است.
البته باید در نظر داشت که تحقیقات دو سر کور را در همه موارد نمی‌توان استفاده کرد. برای مثال وقتی در مورد اثربخشی انواع روان‌درمانی صحبت می‌شود نمی‌توان شرکت‌کننده‌ها را بی‌خبر نگه داشت.
دلایلی که از تحقیق دو سر کور استفاده می‌کنیم:
با توجه به‌سختی اجرای پژوهش‌های دو سر کور چرا از این رویکرد استفاده می‌کنیم؟
اول: ازآنجایی‌که شرکت‌کننده‌ها نمی‌دانند در کدام گروه قرار دارند، باورهای آن‌ها در مورد درمان روی نتیجه تأثیر نمی‌گذارد.
دوم: ازآنجایی‌که پژوهشگران نیز نمی‌دانند کدام گروه تحت درمان واقعی هستند، قادر نیستند با آشکار کردن سرنخ‌های کوچک روی روند درمان تأثیر بگذارند.
تحقیق دو سر کور کمک می‌کند که آثار جهت‌گیری افراد روی پژوهش کاهش یابد. این جهت‌گیری می‌تواند شامل تأثیر ناخواسته پژوهشگر در مسیر جمع‌آوری اطلاعات و یا تقسیم افراد در گروه‌ها باشد. پژوهشگران گاهی به دلیل احساسی که به مسیر پژوهش دارند و یا علاقه شخصی به کسب نتیجه مشخص، ناخواسته در روال پژوهش دخالت می‌کنند.
در یک پژوهش روی انواع روش‌های تحقیق، به روش دو سو کور لقب استاندارد طلایی را برای تفکیک کارایی بین روش‌های مختلف درمان دادند.
مثال:
در یک تحقیق، هدف بررسی تأثیر مصرف انرژی بار روی عملکرد ورزشکاران قبل از مسابقات بود. ابتدا لیستی از ورزشکارانی که تمایل به شرکت در پژوهش داشتند تهیه شد و افراد پس از همسان‌سازی، به‌صورت تصادفی در دو گروه قرار داده شدند. یک گروه انرژی بار مصرف می‌کردند و گروه دوم یک خوردنی معمولی. هردوی این خوراکی‌ها در بسته‌بندی‌های مشابه به افراد داده می‌شد و هیچ‌یک از طرفین در جریان نبودند که کدام گروه، گروه کنترل است و کدام‌یک گروه آزمایش.
بعدازآن به هر دو گروه تمرین ورزشی داده شد و فعالیت آن‌ها موردسنجش قرار گرفت. درنهایت اطلاعات جمع‌آوری‌شده تحلیل می‌شود و نتایج اعلام می‌گردد.
اگر هر یک از گروه‌ها آگاهی داشتند که جزو کدام دسته‌اند ممکن بود روی نتیجه پژوهش تأثیر بگذارد.
نتیجه‌گیری:
تحقیقات دو سر کور می‌توانند ابزار بسیار قدرتمندی در پژوهش‌های روانشناسی و دیگر رشته‌ها باشند چراکه جهت‌گیری را کاهش می‌دهند.
تحقیق دو سر کور چیست زمانی می‌توان یک پژوهش دو سر کور را راه‌اندازی کرد که آزمایشگر اصلی، یک همکار داشته باشد. آزمایشگر اصلی در جریان آزمایش است و راه‌اندازی می‌کند ولی همکار او در جریان روند آزمایش نیست. این قبیل پژوهش‌ها بسیار وابسته به ویژگی‌های موقعیت، شرکت‌کننده‌ها و فرضیه‌هایی است که مورد آزمایش هستند.
امیرعلی ناصری-کارشناس ارشد روان‌سنجی
بسیار عالی
ممنون از تو جه شما