بازی درمانی نوعی درمان است که در درجه اول برای کودکان استفاده می شود. چرا که کودکان ممکن است نتوانند احساسات خود را پردازش کرده یا مشکلات خود را با والدین یا سایر بزرگسالان در میان بگذارند. اگرچه ممکن است مانند یک تفریح معمولی به نظر برسد ، اما بازی درمانی می تواند بسیار مفید باشد.
یک درمانگر آموزش دیده می تواند از زمان بازی برای مشاهده و کسب بینش در مورد مشکلات کودک استفاده کند. سپس می تواند به کودک در کشف عواطف و مقابله با تروما های حل نشده کمک کند. از طریق بازی ، کودکان می توانند ساز و کارهای مقابله ای جدید و چگونگی تغییر مسیر رفتارهای نامناسب را بیاموزند. بازی درمانی توسط بسیاری از متخصصان بهداشت روان معتبر ، مانند روانشناسان و روانپزشکان انجام می شود. این عمل توسط متخصصین رفتاری و کار درمانی ، فیزیوتراپ ها و مددکاران اجتماعی نیز انجام می شود.
مزایای بازی درمانی
طبق گفته سازمان حرفه ای Play Therapy International ، حداکثر 71 درصد از کودکان مراجعه کننده به بازی درمانی ممکن است تغییر مثبتی را تجربه کنند.گرچه برخی از کودکان ممکن است با کمی تردید شروع به کار کنند ،اما اعتماد آن ها به درمانگر رفته رفته افزایش می یابد. هرچه کودک و درمانگر احساس راحتی بیشتری کنند و پیوندشان محکم تر شود ، احتمال دارد که کودک در بازی های خود خلاق تر یا کلامی تر شود.
برخی از مزایای بالقوه بازی درمانی عبارتند از:
• مسئولیت پذیری بیشتر نسبت به یک سری از رفتارهای مشخص
• پرورش استراتژی های مقابله ای و مهارت های خلاقانه برای حل مسئله
•احترام به خود
•همدلی و احترام به دیگران
•کاهش اضطراب
•یادگیری چگونگی تجربه و ابراز کامل احساسات
• مهارت های اجتماعی قوی تر
•روابط خانوادگی محکم تر
بازی درمانی همچنین می تواند استفاده از زبان را ترغیب کند یا مهارت های حرکتی خوب و بد را بهبود بخشد. اگر فرزند شما به بیماری روانی یا جسمی مبتلا است ، بازی درمانی جایگزین داروها یا سایر روشهای درمانی ضروری نمی شود. بازی درمانی می تواند به تنهایی یا در کنار سایر روش های درمانی مورد استفاده قرار گیرد.
چه زمانی از بازی درمانی استفاده می شود؟
اگرچه افراد در هر سنی می توانند از بازی درمانی بهره مند شوند ، اما معمولاً این روش برای کودکان بین 3 تا 12 سال استفاده می شود. بازی درمانی ممکن است در شرایط ذیل مفید واقع شود:
• روبرویی با عمل های پزشکی، بیماری مزمن یا مراقبت تسکینی
• تاخیر در رشد یا ناتوانی در یادگیری
• رفتارهای مشکل ساز در مدرسه
• رفتار پرخاشگرانه یا عصبانی
• مسائل خانوادگی ، مانند طلاق ، جدایی یا فوت یک عضو نزدیک خانواده
• حوادث طبیعی یا حوادث تروماتیک
• خشونت خانگی ، بدرفتاری یا بی توجهی
• اضطراب ، افسردگی ، اندوه
• اختلالات خوردن و توالت رفتن
• اختلال بیش فعالی (ADHD)
• اختلال اوتیسم (ASD)
بازی درمانی چگونه کار می کند؟
در ارتباط بین کودکان و بزرگسالان شکاف اندکی وجود دارد.کودکان در هر سن و مرحله رشدی که باشند ، مهارت های زبانی بزرگسالان را ندارند.آنها ممکن است چیزی را احساس کنند ، اما در بسیاری از موارد، نمی توانند آن را با یک بزرگسال مطرح کنند یا یک فرد معتمد را در اطراف خود به عنوان هم صحبت پیدا کنند. از طرف دیگر ، بزرگسالان می توانند نشانه های کلامی و غیر کلامی کودک را به اشتباه تفسیر کنند و یا به طور کامل متوجه نشوند.
کودکان یاد می گیرند از طریق بازی، دنیا و جایگاهشان را در آن درک کنند.این جایی است که آنها آزادانه می توانند احساسات درونی و عمیق ترین هیجانات خود را بروز دهند. اسباب بازی ها می توانند به عنوان سمبل عمل کنند و معنای بیشتری به خود بگیرند. فهم این سمبل ها شما را به کودکتان نزدیکتر می کند.
از آنجا که کودک نمی تواند به اندازه کافی در دنیای بزرگسالان خودش را ابراز کند ، درمانگر با هم سطح کردن خود با کودک،وارد دنیایش می شود. همانطور که بازی می کنند ، کودک ممکن است مقاومت کمتری نشان دهد و تمایل بیشتری به اشتراک گذاشتن احساساتش پیدا کند. اما آنها تحت فشار قرار نمی گیرند.آنها مجاز هستند این کار را در زمان خود و با روش ارتباطی خود انجام دهند.
بازی درمانی بسته به درمانگر و نیازهای خاص کودک متفاوت خواهد بود. برای شروع ، ممکن است درمانگر بخواهد کودک را در هنگام بازی مشاهده کند. همچنین احتمال دارد بخواهد با کودک ، والدین یا معلمان بصورت جداگانه مصاحبه انجام دهد. پس از ارزیابی دقیق ، درمانگر اهداف درمانی را تعیین می کند ، تصمیم می گیرد که چه محدودیت هایی ممکن است لازم باشد و طرحی را برای نحوه انجام آن مشخص میکند.
درمانگر به نحوه جدا شدن کودک از والدین ، چگونگی بازی به تنهایی و نحوه واکنش او هنگام بازگشت والدینش توجه زیادی دارد. نحوه ی ارتباط برقرار کردن کودک با انواع مختلف اسباب بازی ها و تغییر رفتارش طی جلسات ، می تواند چیزهای زیادی را نشان دهد. آنها ممکن است از بازی برای ابراز ترس و اضطراب ، به عنوان یک مکانیسم تسکین دهنده ، یا برای بهبود و حل مسئله استفاده کنند.درمانگر از این مشاهدات به عنوان راهنمای مراحل بعدی استفاده می کند. هر کودک متفاوت است، بنابراین درمان متناسب با نیازهای فردی آنها تنظیم می شود.
با پیشرفت درمان ، رفتارها و اهداف قابل ارزیابی مجدد هستند.در بعضی مواقع ، ممکن است درمانگر، والدین خواهر و برادر یا سایر اعضای خانواده را به بازی درمانی بکشاند. این به عنوان درمان والد فرزندی شناخته می شود. این می تواند به آموزش حل تعارض ، تشویق بهبودی و پیشرفت پویایی خانواده کمک کند.
تکنیک های بازی درمانی
جلسات به طور معمول 30 دقیقه تا یک ساعت طول می کشد و یک بار در هفته برگزار می شود. تعداد جلسات مورد نیاز،بستگی به کودک و نوع پاسخدهی او به درمان دارد. درمان می تواند به صورت جداگانه یا گروهی انجام شود. بازی درمانی می تواند مستقیم یا غیر مستقیم باشد. در رویکرد مستقیم ، درمانگر مشخص می کند که چه اسباب بازی ها یا بازی هایی باید در جلسه استفاده شود . درمانگر بازی را با هدف خاصی هدایت می کند.
رویکرد غیرمستقیم ساختار کمتری دارد. کودک قادر است اسباب بازی ها و بازی هایی را متناسب با سلیقه خود انتخاب کند. آنها می توانند به روش خود با تعدادی دستورالعمل و مداخله بازی کنند. درمانگر از نزدیک کودک را مشاهده خواهد کرد و در صورت نیاز مشارکت می کند. جلسات باید در محیطی برگزار شود که کودک احساس امنیت کند و محدودیت هایی در آن وجود داشته باشد. درمانگر ممکن است از تکنیک هایی استفاده کند که شامل موارد زیر است:
• تجسم خلاق
• داستان گویی
• نقش آفرینی
• تلفن های اسباب بازی
• عروسک ها ،عروسک حیوانات و ماسک ها
• عروسک خیمه شب بازی ، چهره های محبوب (بتمن،سوپرمن،…)
• هنر و صنایع دستی
• بازی در آب و شن و ماسه
• بلوک و اسباب بازی های ساختمانی
• رقص و جنبش خلاق
• تئاتر موزیکال
نمونه هایی از بازی درمانی
بسته به شرایط کودک و وضعیت حاکم، درمانگر کودک را به سمت متدهای خاص بازی راهنمایی می کند یا اجازه می دهد که برای خودش روشی انتخاب کند. درمانگر می تواند از طرق مختلف از بازی درمانی برای شناخت کودک استفاده کند و به او در کنار آمدن با مشکلاتش کمک کند.
به عنوان مثال، درمانگر ممکن است یک خانه عروسکی و چند عروسک را برای بازی به کودک پیشنهاد دهد و از او بخواهد تا به این وسیله برخی از مشکلات موجود در خانه را نمایش دهد. یا ممکن است کودک را به استفاده از عروسک های دستی ترغیب کند تا چیزی که استرس زا یا ترسناک می داند را بازسازی کند.
درمانگر ممکن است از کودک بخواهد که یک داستان که با “روزی روزگاری” آغاز می شود را بازگو کند تا ببیند کودک ممکن است چه چیزی را به معرض نمایش بگذارد. یا احتمال دارد برای کودک داستانهایی بخوانند که مشکلی مشابه مشکل او را حل کند. به این امر کتابشناسی گفته می شود.
می توان در حالی که کودک در حال طراحی یا نقاشی است از او در جهت فهم روند فکریش سوالاتی پرسید . یا برای ترغیب حل مسئله ، همکاری و مهارت های اجتماعی ، بازی های مختلفی با او انجام داد.
درمان برای بزرگسالان
بازی و بازی درمانی مختص کودکان نیست. نوجوانان و بزرگسالان نیز می توانند با بیان احساسات درونی خود با کلمات دچار مشکل شوند. بزرگسالان تحت تاثیر موارد زیر ممکن است از بازی درمانی سود ببرند :
•ناتوانی ذهنی
•زوال عقل
•بیماری مزمن ، مراقبت تسکینی
•استفاده از مواد
•تروما و سوء استفاده جسمی
•مسائل مربوط به مدیریت خشم
•اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
•مسائل حل نشده کودکی
مطالعه این مطلب هم می تواند برای شما جالب باشد.
