چه انگیزه هایی در کودکان روی نظام پاداشی آنها تاثیر میگذارد؟
مژگان عطار-کارشناس ارشد روانشناسی و بازی درمانگر
تقریبا همه دانشجویان روانشناسی، خصوصا گروهی که علاقه مند به کار با کودک و نوجوان هستند، آزمایش معروف مارشمالو را میشناسند. در تست مارشمالو به بچه های کم سن گفته می شود که میتوانند بلافاصله یک جایزه کوچک بگیرند(یک شکلات یا مارشمالو) یا کمی صبر کرده و جایزه بزرگتری دریافت کنند(دو مارشمالو یا دو شکلات). محققان نشان دادند که توانمندی صبر کردن در کودکان با نتایج مثبت در زندگی، خصوصا نمرات بالا در مدرسه، رابطه مستقیم دارد.
مطالعات جدید در مجله Psychological Science منتشر شد و نتایج قبلی را گسترده تر ساخت. در این سری جدید تست دیده شد که کودکان حدود دوبرابر بیشتر برای دریافت جایزه صبر میکنند وقتی به آنها گفته می شود که معلمشان نتایج را می فهمد!
تست مارشمالو در نوع کلاسیک راهی را به محققان نشان داد تا در مورد رشد مهارت خود-کنترلی که مهارت ارزشمندی در کودکان است مشغول به بررسی و تحقیق شوند. تست جدیدی که طراحی شد، علاوه بر خودکنترلی، قادر بود مساله نظام ارزشی و آگاهی از ارزشمندی در مقابل دیگران را نیز بسنجد.
در حقیقت،در تست جدید میتوان این نتیجه را گرفت که زمانی که کودکی حاضر می شود دریافت پاداش را به بعد موکول کند و زمان بیشتری منتظر بماند، بیشتر به آنچه برای افراد اطرافشان مهم است اهمیت می دهند و یا حداقل قادر هستند بهتر آن را درک کنند.
در تست مارشمالو به شیوه امروزی، محققان به بچه ها چهار گزینه میدهند:
- بلافاصله یک جایزه کوچک دریافت کنند.
- معلم آنها خواهد فهمید که چه مقدار برای گرفتن جایزه صبر کرده اند.
- یکی از دوستان و همسالان آنها خواهد فهمید چه میزان برای دریافت جایزه منتظر مانده اند.
- گزینه چهارم که دستور خاصی ندارد و تنها به آنها جایزه بیشتری داده می شود.
در نتایج تحقیق دیده شد که بچه ها زمانی که میدانند معلم از نتیجه انتظار آنها آگاه می شود دوبرابر بیشتر از زمانی که دوستشان از نتیجه آگاه می شود صبر میکنند. گزینه چهارم و گزینه اول همانند نتایج کلاسیک بود.
می توان نتیجه گرفت که بچه هایی که می توانند تصمیم بگیرند چه میزان صبر کنند، قادرند تجزیه و تحلیل روی هزینه و فایده را انجام دهند و احتمال دریافت پاداش اجتماعی تقویت اعتبار و وجهه در برابر دیگران را بعنوان فایده می شناسند. بعبارتی می توان گفت که تمایل به تحت تاثیر قرار دادن دیگران از سنین بسیار در بچه ها وجود دارد و میتواند انگیزه برخی از رفتارهای آنان باشد.
همانگونه که در پژوهش دیده شد، بچه ها در زمانی که به آنها گفته میشد معلمشان و یا همسالانشان متوجه رفتار آنها می شوند بیشتر منتظر می ماندند. می توان اینگونه گفت که کودکان اساسا در انجام این استنباط ها تبحر دارند چرا که قادرند در رفتار دیگران به دنبال نشانه بگردند و بفهمند که مردم چگونه اطرافیانشان را ارزیابی میکنند. کودکان این کار را به شکل گوش دادن دقیق به نظرات ارزشیابی والدین و معلمان انجام می دهند حتی وقتی خودشان، سوژه این ارزیابی نباشند. از دیگر روشهایی که بچه ها نحوه ارزیابی دیگران را یاد میگیرند بررسی موضوعات مورد توجه رسانه هاست. بچه ها ارزشها را توسط برنامه های تلویزیونی و دیگر رسانه ها یاد میگیرند.
بنابراین نتیجه ای که میتوان گرفت این است که بچه ها حتی در سنین پایین هم لزوما نیازمند تشویق مادی نبوده و انگیزه های اعتباری و تاییدی نیز می تواند در شکل گیری رفتار آنها موثر باشد. بعلاوه حتی در سنین پایین، یادگیری از طریق رسانه ها و بصورت مشاهده ای حتی در مورد مفاهیم انتزاعی نیز اتفاق می افتد و میتواند انگیزه رفتار کودکان باشد.
منابع:
Ma, F. et al. (2020). Delay of Gratification as Reputation Management. Psychological Science
Luo, Y., Pattanakul, D. Infant expectations of instant or delayed gratification. Sci Rep 10, 19081 (2020).
