چگونه با کودکان در مورد کرونا صحبت کنیم
مژگان عطار-بازی درمانگر
این روزها به دلیل شیوع بیماری کرونا، تغییرات زیادی در سبک زندگی افراد به وجود آمده است. والدین به دلیل فشارهای اقتصادی یا تغییر شرایط کاری از همیشه خسته ترند و کودکان به دلیل محدودیتهای پیش آمده روتین همیشگی خود را از دست داده اند. میزان اضطراب و نگرانی در سطح عمومی جامعه افزایش یافته و شاهد بروز مشکلات زیادی از جمله خشونتهای خانگی، اضطراب، افسردگی، بازگشت به رفتارهای کودکی و … هستیم.
در این میان اهمیت صحبت کردن با کودکان را نمی توان نادیده گرفت. این گروه جزو آسیب پذیرترین اقشار جامعه اند که توجه کمتری به آنها می شود. کودکان درک صحیحی از بیماری ندارند و نمیتوانند رابطه محدودیتها و بیماری را درک کنند. بعلاوه عدم آگاهی درست نسبت به هر موضوعی در کودکان موجب اضطراب در آنها می شود که پیامدهای رفتاری آن مانند ناخن جویدن، شب ادراری، پرخاشگری و… برای والدین ناخوشایند است و همین پیامدها والدین را به اتاق های درمان می کشاند.
چه باید کرد؟
مهم ترین نکته ای که باید به والدین توضیح داد، این است که ترس و اضطراب آنها در مورد مشکلات مختلف و در حال حاضر ویروس کرونا، مستقیما روی فرزندانشان اثر میگذارد. وقتی کودکان موضوعی را درک نمیکنند ولی اضطراب پدر و مادرشان را پیرامون آن موضوع می بینند، بیشتر از حالت طبیعی دچار نگرانی می شوند چرا که از دید آنها موضوعی که پدر و مادرشان از آن بترسند، حتما اتفاق وحشتناک و غیرقابل کنترلی است؛ بنابراین باید به والدین روشهای آرام سازی خود را آموخت و اهمیت کنترل اضطراب را به آنها گوشزد کرد. علاوه بر این میزان ورودی اخبار منفی به منزل باید کمتر شود چرا که ترس و وحشتی که در اخبار وجود دارد مستقیما سلامت روان کودکان را نشانه می گیرد.
از سوی دیگر کودکی که مرگ یکی از اطرافیان را بر اثر ویروس کرونا تجربه کرده، دچار آسیب روانی شدیدی می شود که در این زمان معمولا به فراموشی سپرده می شود زیرا اطرافیان به شدت درگیر مشکلات روانی شخصی خود با پیامدهای این ویروس هستند.
چگونه با کودکان در مورد ویروس کرونا صحبت کنیم؟
اعداد و ارقام را رها کنید. دانستن تعداد مبتلایان و کشته شده ها، هیچ کمکی به کودک نمیکند. در ابتدا شرایط کودک ارزیابی شود. نحوه برخورد با کودک سالم و کودکی که تا سن حاضر از بیماریهای خاص رنج برده است قطعا متفاوت است.
در مورد کودک طبیعی ابتدا با جملات زیر در مورد ویروس ها صحبت میکنیم (در نظر داشته باشید این مکالمه تنها بعنوان مثال ذکر شده و هر شخصی می تواند آن را به زبان خودش تغییر دهد. مهم، انتقال اطلاعات صحیح است)
این مکالمات می تواند در سطح اتاق درمان و یا با آموزش به والدین و در منزل رخ دهد.
درمانگر: از ویروسا چی می دونی؟
کودک: یه سری چیزای ریزی هستن که مریضمون میکنن.
درمانگر: آفرین. ویروسا یه چیزای خیلی کوچیک و خیلی فراوون هستن که حتما تا الان خیلیاشون رو داشتی و بهشون مبتلا شدی و بعدشم خوب شدی؛ مثلا سرماخوردگی از یه ویروس میاد که حتما تا الان چندبار تجربه ش کردی. ویروس کرونا هم از همون خانواده است و دکترا حتما به زودی براش یه درمانی پیدا میکنن. البته که ممکنه زمان ببره.
کودکی که مستقیما با یک فرد بیمار روبرو شده و یا در مورد آن زیاد شنیده ممکن است در مورد نشانه های آن سوال کند:
کودک: کرونا گرفتن چجوریه؟
درمانگر: ببین کرونا یه سری علامت داره مثل تب، سرفه و نفس کشیدن سخت. ولی این علامتا زیاد نمی مونن و بیشتر مردم زود خوب میشن، خصوصا بچه ها.
کودکی که در حال تجربه سوگ ناشی از از دست دادن کسی بر اثر بیماری است در این مرحله ممکن است سوالاتی مثل پس چرا خاله م خوب نشد و… بشود که به درمانگر این نشانه را می دهد که کودک نیاز به درمان اختصاصی سوگ و تروما دارد.
در غیر این صورت باید به او اصول اولیه بهداشتی را آموزش داد.
درمانگر: میدونی باید چیکار کنی تا ویروس نیاد تو بدنت؟
کودک: دستامو بشورم، ماسک بزنم
درمانگر: آفرین! دستاتو با آب و صابون به اندازه خوندن این شعر باید بشوری (یک شعر انتخاب کنید، با کودک بخوانید و در همین زمان نحوه شستن صحیح دستها را تمرین کنید)
وقتی سرفه یا عطسه می کنی باید یه دستمال جلوی صورتت بگیری یا از داخل آرنجت استفاده کنی و جلوی دهنتو بگیری.
فاصله رو با آدمای خارج از خانواده خصوصا افراد مسن و یا کسایی که حالشون خوب نیست نگه داری.
یک آزمایش برای سرگرم کردن کودکان و کاهش نگرانی آنها در مورد ویروس
وسایل لازم: کاسه-آب- صابون مایع-کاغذ خورد شده
درمانگر: میای با هم یه آزمایش جالب بکنیم؟
این ظرف پر آب مثل این اتاقه. این کاغذا هم این تو مثل ویروسهایی هستن که توی این اتاقن. دستتو بکن تو آب (احتمالا چند تکه ورق به دست کودک می چسبد). دیدی چی شد؟
حالا بیا یه کار دیگه بکنیم. من از این صابون مایع روی دستت می ریزم، تکونش نده تا نریزه پایین و نمی شوریمش. حالا دستتو بکن تو آب. میبینی؟ دیگه کاغذ به دستت نمی چسبه.
اگه حواست به تمیزی دستات باشه، ویروسا به دستت نمی چسبن و وارد بدنت نمی شن.
باید دقت داشته باشید که شرایط پیش آمده برای همه نگران کننده است ولی در این میان کودکان به کمترین ابزار دفاعی مجهزند و باید بیشتر از دیگران از سلامت روان آنها مراقبت کرد.
مفید و کاریردی
مفید